belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Laat hier je fossielen determineren. Voorzie duidelijke foto's en vermeld zo mogelijk de grootte, de vindplaats en de ouderdom.
Gebruikersavatar
masteroffossiles
Berichten: 1287
Lid geworden op: 06 feb 2007, 20:21
Has thanked: 27 times
Been thanked: 9 times
belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door masteroffossiles » 11 jan 2021, 22:16

Beste Forumleden,

De volgende vindplaats waar ik graag de exacte ouderdom van wil weten is Beutenaken.
Deze belemnieten zijn gevonden in een maisveld, naar ik meen ten westen van de weg die door Beutenaken loopt.
Tegenwoordig zie ik in Beutenaken op Google maps geen maisveld meer, dus de exacte plek kan ik niet meer aanwijzen.
CIMG5898.JPG
Het gebied rond Beutenaken is bekend vanwege de belemnieten die er gevonden kunnen worden, vooral boven op de heuvels ten oosten van het dorp (zoals de vindplaats aangegeven hier op de website bij de locaties) en vroeger in de buurt van de groeve Habets.
Voor deze laatste locatie heb ik stratigrafische informatie gevonden.
Volgens die informatie bevind het zgn. belemnieten kerkhof zich in de oudste publicatie in het vroeg Maastrichtien, de publicaties daarna zelfs laat Campanien en in recente literatuur is het weer laat Maastrichtien.
Ik geef hier even een lijst met publicaties:

https://www.google.com/search?q=belemni ... e&ie=UTF-8
(2e link van boven. pagina 90) laatzien dat het vlak boven het campanien is gedateerd.

http://biblio.naturalsciences.be/pdf/pd ... Belgie.pdf
(pagina 64, wordt de laag gelijkgesteld aan de Bovenste Bosch Horizont, die volgens Felder 2000 net niet Campanien is, maar Vroeg Maastrichtien)

https://www.researchgate.net/publicatio ... ephalopods
(pagina 113, fig. 4 en pag. 120.)

In deze laatste publicatie wordt verwezen naar de vorige publicatie (Felder 2001, Fig. 13), waarin de laag juist wordt toegeschreven aan de laagste laag van de Vijlen Mbr, vervolgens plaatst Jagt het belemnieten kerhof in de 6e submember (bijna helemaal bovenin de Vijlen Mbr) en daarna geeft hij weer aan dat het dus de meest basale laag van de Vijlen Mbr betreft, wat dan dus weer Vijlen 0 zou moeten zijn. Fig. 4 geeft aan dat het weer in Vijlen 6 te vinden is en in het boven Maastrichtien te dateren is. De plek waar volgens Jagt zou zijn aangegeven dat het om Vijlen 6 zou gaan, die vermeld dit helemaal niet voor zover ik dat kan zien en lezen in fig. 13 van Felder 2001 (en ook niet op pagina 31). Ook is het erg vreemd dat in de eerste publicaties de datering zo rond de Campanien/Maastrichtien grens zit, en deze laag bij Jagt 2010 ineens dik in het boven Maastrichtien zit. Ook Felder 2000, pag. 55 noemt deze locatie gewoon als randje onder Maastrichtien, vlak boven de Horizont van Bovenste Bosch

Wat klopt er nu wel en niet qua ouderdom van deze vindplaats?
Ligt het belemnietenkerkhof nu in de "lowermost Vijlen Member" (Vijlen 0)
Of ligt het in 'Interval 6" wat in fig. 4 wordt gecorreleerd aan Vijlen 6?


Dan is er verder nog het probleem dat mijn exemplaren niet van deze plek onderaan de heuvel ten oosten van Beutenaken komen, maar van de velden ten westen er van (dus meer vergelijkbaar met de locaties van 62c-17, 18 en 19 in de eerst genoemde link, pagina 93. Alhoewel die wellicht weer te ver naar het oosten liggen. Wat wel zeker is is dat ze aan de westkant van de Gulp gevonden zijn en de locatie van 62c-22 (Habets) ten Oosten ligt.
Is het nog mogelijk dat deze locaties een andere ouderdom hebben?
In de oudere publicaties is te zien dat bijvoorbeeld Pesaken-Crapoel dezelfde ouderdom zouden hebben, maar volgens Jagt 2010 is dit Vijlen 4/5. (en dus anders dan Vijlen 0 of Vijlen 6)
Zouden deze locaties die iets ten westen van de Gulp liggen wellicht een andere ouderdom omvatten? Ik kan over deze locaties geen informatie vinden.

Ik ben zeer benieuwd naar jullie meningen over de ouderdom van het belemnietenkerkhof in Beutenaken,
Alvast bedankt voor jullie antwoorden,
Met vriendelijke groet,
Sander



 
Gebruikersavatar
FossilDude
Administrator
Berichten: 2362
Lid geworden op: 24 nov 2007, 22:23
Locatie: Leuven, België
Has thanked: 322 times
Been thanked: 304 times
Contacteer:
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door FossilDude » 11 jan 2021, 22:56

Volgens mij lees je de figuren van Keutgen et al 2010 verkeerd. Kijk nog maar eens goed.

Het belemnietenkerkhof is de Horizont van Bovenste Bosch, wat de basis van de Kalksteen van Vijlen is. Alleen is het onderste deel va de Vijlen niet overal aanwezig. Het is een lag-deposit, die de basis vormt van de Vijlen, ook op plekken waar de Vijlen pas begint in Vijlen 4 of 5

De ouderdom van het Belemnietenkerkhof is idd Vroeg Maastrichtian. Of eigenlijk ergens in de buurt van de overgang tussen het Vroeg en Laat Maastrichtiaan, als je de belemnietenstratigrafie volgt.

Ik heb dit najaar nog veldwerk gedaan bij een tijdelijke ontsluiting van het Belemnietenkerkhof nabij Euverem.


Van je hobby je beroep maken.... kan het nog beter? ;)

Gebruikersavatar
masteroffossiles
Berichten: 1287
Lid geworden op: 06 feb 2007, 20:21
Has thanked: 27 times
Been thanked: 9 times
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door masteroffossiles » 12 jan 2021, 08:23

Beste Johan,

Bedankt voor je antwoord!
Ik wist niet dat de Bovenste Bosch Horizont op die manier in elkaar zat.
Is dit het geval met alle horizonten?
Ik ben "gewend" dat bijvoorbeeld de Horizont van Laumont altijd na IVd-6 komt en dat er bovenop IVe-1 ligt, maar dit zou dus ook zo kunnen zijn op bepaalde locaties dat de horizont van Laumont al na IVd-4 komt met daar boven op bijvoorbeeld IVe-7, waardoor IVd-5 t/m IVe-6 er niet zijn, maar de horizont van Laumont als grens wel aanwezig is? (dit is nergens het geval volgens mij, maar even theoretisch gesproken).

De Belemnieten uit Beutenaken groeve Habets zouden dan dus basis van Vijlen 6 zijn qua ouderdom, geld dat ook voor de andere locaties rond het dorp Beutenaken? Aangezien Pesaken Crapoel in principe op hetzelfde plateau ligt verwachtte ik altijd dat dat dezelfde leeftijd zou zijn (want ik dacht dat het allemaal dezelfde laag was en dus dezelfde ouderdom).

Alvast bedankt wederom voor je antwoord,
Gr,
Sander



Gebruikersavatar
FossilDude
Administrator
Berichten: 2362
Lid geworden op: 24 nov 2007, 22:23
Locatie: Leuven, België
Has thanked: 322 times
Been thanked: 304 times
Contacteer:
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door FossilDude » 12 jan 2021, 12:39

masteroffossiles schreef: 12 jan 2021, 08:23 Beste Johan,

Bedankt voor je antwoord!
Ik wist niet dat de Bovenste Bosch Horizont op die manier in elkaar zat.
Is dit het geval met alle horizonten?
Ik ben "gewend" dat bijvoorbeeld de Horizont van Laumont altijd na IVd-6 komt en dat er bovenop IVe-1 ligt, maar dit zou dus ook zo kunnen zijn op bepaalde locaties dat de horizont van Laumont al na IVd-4 komt met daar boven op bijvoorbeeld IVe-7, waardoor IVd-5 t/m IVe-6 er niet zijn, maar de horizont van Laumont als grens wel aanwezig is? (dit is nergens het geval volgens mij, maar even theoretisch gesproken).
Nee, dit geldt niet voor alle horizonten. Tenminste, niet in deze mate. De Kalksteen van Vijlen is uniek omdat het waarschijnlijk de opvulling van twee insnijdende geulen is. Dit wordt redelijk uitgelegd in Felder & Bless 1993. Op de diepste punten van deze insnijdingen ligt de Kalksteen van Vijlen discordant op het Carboon (bijvoorbeeld bij Mamelis), op de flanken van de geulen ligt de Vijlen op de Formatie van Vaals, op de ruggen op de Kalksteen van Zeven Wegen of de Kalksteen van Beutenaken (bijvoorbeeld bij Beutenaken).

De diepste delen van de geulen werden als eerste opgevuld. Daar zijn dus de oudste delen van de Vijlen afgezet (Vijlen 0, 1, 2..). Pas toen de geul zo goed als opgevuld was, werd er ook Vijlen afgezet op de flanken en ruggen, maar dat zijn dus Vijlen 4, 5 en 6). In principe is de samenspoelingslaag die Horizont van Bovenste Bosch vormt overal aan de basis van de Vijlen, behalve op de westelijke locaties (Hallembaye etc), waar de Horizont van Froidmont het contact vormt tussen de Kalksteen van Zeven Wegen en de Kalksteen van Vijlen. Het komt er op neer dat in de oostelijke ontsluitingen en boorkernen de basis van de Vijlen altijd de Horizont van Bovenste Bosch is, onafhankelijk van met welke eenheid de Vijlen op die locatie begint.

Een probleem is dat de onderverdeling van de Vijlen puur op basis van de bioclasten-records van Felder is, terwijl die IVd...etc. etc indeling van Felder een lithostratigrafische indeling is. Wat mij betreft is de onderverdeling van de Vijlen zeker aan een vernieuwing toe. Ik ben van plan te kijken wat ik met koolstofisotopen zou kunnen doen.

De situatie zoals die zich voordoet met de Kalksteen van Vijlen is niet aanwezig met de Kalksteen van Nekum. Dat is geen geul-opvulling. De basis van de Nekum is niet discordant. De Horizont van Laumont is een heel specifiek en herkenbaar niveau, dat (zo ver als ik weet) overal aan de basis van de Kalksteen van Nekum zit, die overal met IVe-1 begint. Deze horizont zit dus iets simpeler in elkaar. Totdat je oostelijker gaat...en richting de Kunrade facies gaat, want daar is de Nekum niet meer te herkennen, en de Horizont van Laumont dus ook niet aanwezig.
masteroffossiles schreef: 12 jan 2021, 08:23 De Belemnieten uit Beutenaken groeve Habets zouden dan dus basis van Vijlen 6 zijn qua ouderdom, geld dat ook voor de andere locaties rond het dorp Beutenaken? Aangezien Pesaken Crapoel in principe op hetzelfde plateau ligt verwachtte ik altijd dat dat dezelfde leeftijd zou zijn (want ik dacht dat het allemaal dezelfde laag was en dus dezelfde ouderdom).
Vergis je niet, de lithologische onderverdeling is niet hetzelfde als ouderdom. Technisch gezien kan iets niet "Vijlen 6 qua ouderdom" hebben, hooguit voorkomen in de Vijlen 6. Daarnaast (en dit is belangrijker): het belemnietenkerkhof is een samenspoelingslaag van herwerkte belemnieten. Als je een plek hebt waar het belemnietenkerkhof voorkomt aan de basis van Vijlen 6, zijn de belemnieten ouder dan de afzetting van Vijlen 6.

De positie van basis van de Vijlen is lokaal zeer verschillend, dus een eenvoudige vergelijking tussen Beutenaken en Pesaken-Crapoel zit er niet in. Over enkele kilometers kan je tientallen meters hoger of lager in het profiel zitten. Kijk ook maar eens naar die figuur 4 van Keutgen et al 2010: Pesaken-Crapoel ligt misschien 2 kilometer van de ontsluitingen van Beutenaken, terwijl het belemnietenkerkhof bij Peseaken-Crapoel in de Vijlen 4 ligt, en bij Beutenaken aan de basis van Vijlen 6. De groeve van Bovenste Bosch ligt juist 2-3 kilometers de ander kant op, daar zit je weer in de Vijlen 4. De tijdelijke ontsluiting bij Euverem, waar ik dit najaar aan gewerkt hebt, ligt misschien 1 kilometer van Pesaken-Crapoel, en begint weer ergens anders in de Vijlen. Binnen de ontsluiting van Euveren sneed de basis van de Vijlen al enkele meters in, over een afstand van 10 meter...

groet,
Johan


Van je hobby je beroep maken.... kan het nog beter? ;)

Gebruikersavatar
Spongebob
Berichten: 4339
Lid geworden op: 22 dec 2007, 22:41
Has thanked: 273 times
Been thanked: 350 times
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door Spongebob » 12 jan 2021, 15:12

Wauw Johan, ik ben zwaar onder de indruk van je kennis.


Time fades away (Neil Young)

Gebruikersavatar
hubertus68
Berichten: 3216
Lid geworden op: 12 nov 2012, 10:24
Has thanked: 43 times
Been thanked: 289 times
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door hubertus68 » 12 jan 2021, 16:58

Ik ook. Leuk, dat er nog eens een beetje vakkennis langs komt hier op het forum.



Gebruikersavatar
Mega shark
Berichten: 380
Lid geworden op: 31 aug 2005, 18:27
Has thanked: 4 times
Been thanked: 10 times
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door Mega shark » 12 jan 2021, 17:11

Ik hoop dat mijn uitgebreide artikel over belemnieten op Paleontica komt (ik weet dat een van jullie leden ermee aan de slag gaat).

De Formatie van Gulpen is ongeveer 73 tot 69 miljoen jaar oud. De Formatie van Gulpen wordt in verschillende members ingedeeld. Sommige lagen dagzomen op verschillende locaties. In ieder geval zijn drie of meer soorten belemnieten in de Beutenaken en Vijlen member vertegenwoordigd (Jagt, 2012). Hierbij gaat het onder andere om Belemnella (Pachybelemnella) cimbrica (Birkelund, 1957), Belemnella (Pachybelemnella) sumensis (Jeletsky, 1949) en Belemnella (Pachybelemnella) obtusa (Schulz, 1979). Er zouden ook exemplaren voorkomen die wat betreft kenmerken lijken op beide soorten (Belemnella ex gr. sumensis/cimbrica). Daarnaast zijn Belemnitella junior (Nowak, 1913) en Belemnitella cf. minor II (Christensen, 1995) op sommige plaatsen aanwezig. Volgens een wetenschappelijke geologische tabel die onder andere de ouderdom van belemnieten uit Noordwest-Europa aangeeft leefden Belemnella (Pachybelemnella) cimbrica (Birkelund, 1957), Belemnella (Pachybelemnella) sumensis (Jeletsky, 1949) en Belemnella (Pachybelemnella) obtusa (Schulz, 1979) ongeveer tussen 70.2 (of 70) en 69.4 miljoen jaar geleden. Volgens de tabel leefden Belemnella (Pachybelemnella) cimbrica (Birkelund, 1957) en Belemnella (Pachybelemnella) sumensis (Jeletsky, 1949) ongeveer tussen 69.9 en 69.4 miljoen jaar geleden. Een overzicht die de verschillende lagen en de ouderdom van fossielen uit de ENCI groeve toont (Keutgen, 2018) stelt dat Belemnitella junior ongeveer tussen 70 en 66.2 miljoen jaar geleden leefde. Opgemerkt dient te worden dat het hier niet om exacte data gaat: in werkelijkheid kan de ouderdom afwijken in enkele duizenden tot honderdduizenden jaren.

Late Cretaceous Chart. Geologic Timescale Foundation. Retrieved December 29, 2020, from: https://timescalefoundation.org/charts/ ... e_Cret.pdf

Bovenstaande link laat een aantal geologische data van belemnietensoorten zien.
Als je de lijn doortrekt (in een tekenprogramma of iets dergelijks) kan je zien dat de drie soorten Belemnella (Pachybelemnella) ongeveer tussen 70 en 67 miljoen jaar geleden leefden (o.a. rond 69.9-69.8 tot 69.4 miljoen jaar geleden zouden sumensis en cimbrica rondzwemmen). Belemnitella junior (Nowak, 1913) leefde wat langer en verdreef andere soorten zoals Jagt (2012) in een van zijn papers beschrijft ('Belemnitella uit de junior groep verdrong sommige Belemnella soorten').

Jagt, J.W.M. (2012). Belemnitellid coleoids (Mollusca, Cephalopoda) from the type
Maastrichtian, the Netherlands and Belgium. In: Jagt, J.W.M., Donovan, S.K. & Jagt-Yazykova, E.A. (eds.), Fossils of the type Maastrichtian (Part 1). Scripta Geologica Special Issue, 8: 93-111.

Keutgen, N. (2018). A bioclast-based astronomical timescale for the Maastrichtian in the type area (southeast Netherlands, northeast Belgium) and stratigraphic implications: The legacy of P.J. Felder. Netherlands Journal of Geosciences, 97(4), 229-260. doi:10.1017/njg.2018.15


Zoekt, en gij zult vinden!

Gebruikersavatar
Mega shark
Berichten: 380
Lid geworden op: 31 aug 2005, 18:27
Has thanked: 4 times
Been thanked: 10 times
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door Mega shark » 12 jan 2021, 17:24

De Formatie van Beutenaken is ongeveer 10 meter dik en wordt gekenmerkt door witachtige tot grijsachtige kalkstenen waar ook sprake is/kan zijn van Glauconiet. Tenminste, dat heb ik in de literatuur gelezen. Het merendeel van de te vinden soorten zal tot Belemnella behoren.


Zoekt, en gij zult vinden!

Gebruikersavatar
FossilDude
Administrator
Berichten: 2362
Lid geworden op: 24 nov 2007, 22:23
Locatie: Leuven, België
Has thanked: 322 times
Been thanked: 304 times
Contacteer:
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door FossilDude » 12 jan 2021, 17:37

Mega shark schreef: 12 jan 2021, 17:24 De Formatie van Beutenaken is ongeveer 10 meter dik en wordt gekenmerkt door witachtige tot grijsachtige kalkstenen waar ook sprake is/kan zijn van Glauconiet. Tenminste, dat heb ik in de literatuur gelezen. Het merendeel van de te vinden soorten zal tot Belemnella behoren.
De Kalksteen van Beutenaken is een Lid (=Member in het Engels) van de Formatie van Gulpen, geen losstaande formatie. De dikte varieert van locatie tot locatie. Volgens Felder & Bosch 2000 varieert de dikte van dit Lid van 0-12 meter.

Bijgevoegd trouwens nog een figuur uit Felder & Bosch 2000 die de situatie van de Kalksteen van Vijlen enigsinds uitlegt (de discordantie en de Horizont van Bovenste Bosch die overal aan de basis zit.
Bijlagen
Vijlen.jpg


Van je hobby je beroep maken.... kan het nog beter? ;)

Gebruikersavatar
Spongebob
Berichten: 4339
Lid geworden op: 22 dec 2007, 22:41
Has thanked: 273 times
Been thanked: 350 times
Re: belemnieten uit de omgeving van Beutenaken

Bericht door Spongebob » 12 jan 2021, 17:46

Mega shark schreef: 12 jan 2021, 17:24 De Formatie van Beutenaken is ongeveer 10 meter dik en wordt gekenmerkt door witachtige tot grijsachtige kalkstenen waar ook sprake is/kan zijn van Glauconiet. Tenminste, dat heb ik in de literatuur gelezen. Het merendeel van de te vinden soorten zal tot Belemnella behoren.
Belemnella?


Time fades away (Neil Young)


Plaats reactie