Bryozoa uit het Limburgse Krijt (Deel 2)

[KoenJ]

wow....superfoto (sem) hierboven!

[Lugo]

Enkele weken geleden heb ik in dit topic al een foto geplaatst van een Coscinopleura lamourouxi ( von Hagenow, 1851). Deze soort is bekend uit het bovenste gedeelte van het Boven-Krijt.
Nu heb ik terug een foto genomen van dit specimen ( foto 1) om deze soort te vergelijken met het specimen van foto 2 en 3.
Het tweede exemplaar is een Coscinopleura elegans elegans (von Hagenow, 1839).
Daar C. lamourouxi slechts 6 tot 8 verticale rijen van zooecia heeft, is dat afgeplatte stammetje vrij smal (2.0 mm). De cryptocysten zijn ook vrij diep verzonken, waardoor het algemene beeld een rombisch karakter heeft.
De C. elegans elegans (von Hagenow, 1839) heeft een breder (3.5 mm), afgeplat stammetje met typisch 10 verticale rijen van zooecia. De cryptocysten zijn ook nauwelijks verzonken. Het aantal coscinoporen op de vibracularia is gemiddeld 18 tot 20 per cel. Deze soort wordt door Voigt beschreven uit o.a. het schrijfkrijt van het Onder-Maastrichtiaan van Noord Duitsland en Denemarken.
Mijn specimen komt uit de Lanaye Member ( tussen vuursteenlaag 12 en 14)van de ENCI groeve.

Lugo

[Lugo]

Het mosdiertje op bovenstaande foto komt uit de Zeven Wegen Member en dat materiaal heb ik gekregen van een goede collega zoeker.
In tegenstelling tot de vrij gemakkelijk te prepareren bryozoa uit de Meerssen Member, zitten de tere fragmenten van deze diertjes goed "verpakt" in het witte krijt. Dus is het zeer voorzichtig werken met een scalpeermesje om het krijt voorzichtig weg te schrapen. De laatste restjes krijt, die dan nog blijven zitten in de mondopeningen, heb ik verwijderd door het fragment een tweetal minuten onder te dompelen ik een verdunde azijn oplossing en dan goed te spoelen met water.
Ik ben niet zeker van de determinatie, maar ik vermoed dat dit vijfkantig takje een Membranipora (Biflustra) argus (d'Orbigny, 1852) is.

Lugo

[Bewerkt door Lugo op 30-07-2017 om 15:23 NL]

[Lugo]

Hier nog een mosdiertje uit de Lanaye Member ( tussen vuursteenlaag 12 en 14 ) van ENCI.
Opvallend zijn de zeer lange zooecia, gerangschikt in alternerende rijen en met een zeer vlak frontaal schild.Ook de groeven, die de zooecia scheiden, springen in het oog.
Tot nu toe heb ik in de literatuur nog geen match kunnen vinden met dit exemplaar; dus verder zoeken is de boodschap.

Lugo

[Lugo]

Het verhaal bij dit mosdiertje is vrij speciaal.

De eerste beschrijving van deze bilamellaire species gebeurde door Brydone in 1929 en hij kende de naam Biflustra filicosa toe aan het beschreven specimen. Met het toekennen van de genusnaam Biflustra gaat hij er dus vanuit dat dit exemplaar behoort tot de Orde Cheilostomata. Maar dit blijkt later niet correct te zijn. In 1951 onderzoekt Voigt gelijkaardig specimen uit o.a. Ilten bij Hannover en Kunrade en hij toont aan dat dit helemaal geen cheilostomate soort is, maar wel een kolonie behorend tot de Orde Cyclostomata. Kenmerkend zijn de buisvormige autozooecia en de aanwezigheid van een duidelijke scheidingslamel in het midden. De meestal paarsgewijze aanwezige kleinere openingen tussen de mondopeningen, noemt hij tubiporen.
De nieuwe naam, die Voigt toekent is Foricula filicosa (Brydone, 1929). Omdat de fragmenten van deze kolonie nogal makkelijk open breken op het scheidingsvlak tussen de twee lamellen, kwam ik regelmatig stukjes tegen waar zowel de voorkant als de binnenzijde zichtbaar zijn (foto 2 en 3). Hier zijn de buisvormige tubiporen en autozooecia duidelijk te merken. De vierde foto geeft een beeld van de scheidingswand met opnieuw de buisvormige poriën.
Dit specimen komt uit het Boven Krijt van Kunrade.

Lugo

[hubertus68]

Hoi Luc,

mooie exemplaren van deze soort. Begrijp ik het goed, dat alleen het laatste specimen uit Kunrade komt? Dit zou speciaal zijn, omdat de soort naar mijn weten nog niet in Maastricht gevonden werd.

Misschien kun jij mij de foto's onbewerkt per mail sturen?!

Beste Groeten, Oliver

P.S.: ben terug van Italie, maar heb last van een rughernia en moest daarom een drie dagen eerder (en liggend) met de ziekenwagen naar huis. Zitten in onze eigen auto zat er niet in.

[Lugo]

Hoi Oliver,

sorry, ik ben hier niet erg duidelijk geweest. Al dit materiaal komt uit Kunrade, niet alleen het laatste specimen.

ik stuur jou een mailtje met de onbewerkte foto's.

Dat is wel niet zo leuk om de vakantie te beëindigen; in elk geval wens ik jou spoedig beterschap.

Beste groeten

Lugo

[Lugo]

Ook deze specimen komen uit het Kunrade gruis.

Het eerste exemplaar ( foto 1 en 2) is een Meliceritites hagenowi Voigt 1951. De soort komt vrij veel voor in het Boven-Krijt van Kunrade en Maastricht. Bijna altijd zijn bij deze soort de zeer fragiele cryptocystes van de autozooecia verdwenen. Heel uitzonderlijk is hier en daar een cel te vinden ( zie pijltje op de tweede foto), die de cryptocyste nog heeft behouden. Dan is de typische driehoekige omrande mondopening te herkennen.
Ik denk dat het tweede specimen ook een M. hagenowi is, al is dat stammetje iets robuuster. Opvallend hier zijn de verschillende rijen poriën in elk van de buisvormige cellen.
In de literatuur heb ik hiervan geen beschrijving gevonden.

Lugo

[hubertus68]

Hoi Luc,

over het eerste exemplaar durf ik niets te zeggen. Meliceritites zou kunnen, maar het is te sterk afgerold – zoals de meeste bryozoa uit Kunrade.
Het tweede is vrij zeker Meliceritites. Een soortnaam durf ik er althans niet opplakken.

Het derde stuk is een ander genus. Het lijkt wel wat op Heteroconopeum. Een genus dat vooral uit het Paleogeen bekend is, maar ook in het Maastrichtien voorkwam.


Groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,

bedankt voor jouw inbreng. Het Kunrade materiaal is inderdaad sterk afgerold en maakt de determinatie niet makkelijker. Maar op het specimen op foto 1 en 2 ( is hetzelfde exemplaar, maar de foto's zijn genomen vanuit verschillende standpunten) durfde ik een naam te kleven omwille van de aanwezigheid van een vrij intacte cel. Op de autozooide, aangeduid door het pijltje is de driehoekige, omrande mondopening duidelijk te zien en zoals beschreven door Voigt (1951) voor de M. hagenowi is ook het knobbeltje aan de distale zijde van de omranding aanwezig.
Veruit het merendeel van de vrij frequent voorkomende fragmenten in het gruis van vermoedelijk deze soort is echter te erg afgerold om met zekerheid te determineren.
Het tweede specimen (foto 3) zou inderdaad een ander genus kunnen zijn. Maar ook hier is de verwering zodanig, dat ik vrees dat het moeilijk is om er een naam op te kleven.

groeten

Lugo