Stabilisatie mammoettand

[scherven]

Hallo, er word aardig wat af gekletst over de middelen en doen. Mijn werkwijze is neem wat blanke/bootlak eventueel verdunt met wat ongekookte lijn olie. Kan twee keer. Met een kwastje in smeren Werkt prima.
Groet, Ben.

[8legs]

De verkoper vertelde me dat de tand uit de Noordzee komt.

[Everhardus]

Tja dan zullen de aanwezige zouten het fossiel geen goed doen vrees ik. Afdichten zonder de bron van de problemen aan te pakken lijkt mij enkel een oplossing voor de korte termijn. Verder doe ik er maar het zwijgen toe gezien ik geen enkele ervaring met deze tanden heb. Suc6 met je keuze !

[PachyWhatnotOdon]

Elbert schreef:
Hallo, wat je wil bereiken is het verlijmen van de hele kies; als je alleen lijm op de buitenkant smeert, kun je het net zo goed laten...

Elbert heeft gelijk, met dat je de lijm helemaal door het fossiel heen wil laten trekken. Dit helpt namelijk de natuurlijk in het bot aanwezige gaten te hechten en verstevigd zo het hele fossiel. Dit is een lastig proces, maar kan erg succesvol zijn. Zo heb ik diverse stukken git (mooi stukjes boom met knotten en zijtakjes) van de Isle of Wight weten te behouden, terwijl lokale verzamelaars je aanraden dit niet te verzamelen, omdat je het toch niet kunt conserveren. Met de juiste methoden ben ik het daar dus niet meer eens...

Everhardus schreef:
Ik zou de oorzaak van de scheuren eerst aanpakken, zouten vermoedelijk in dit geval. Ontzilten dus.

Wat dan wel belangrijk is, zoals Marcel ook aangeeft, is eerst de bron van het scheuren goed te doorgronden. Komt dit door het in het bot aanwezige zout, dan is ontzilten eigenlijk een vereiste wil je überhaupt iets aan conservering doen. Want net als dat je "pyriet kunt behouden door het onder een vernislaag luchtdicht af te schermen", is dit eigenlijk nooit met 100% zekerheid te bewerkstelligen. Er zit vaak toch wel een zwakke plek in je vernislaag, waar water doorheen kan en daarmee langzaam de integriteit van het fossiel van binnen aantast. Omdat afbraakproducten dan vervolgens ook niet makkelijk meer kunnen ontsnappen, verergerd dit de situatie en neemt de snelheid van afbraak vaak alleen maar toe.

optimo schreef:
zelf zou ik de scheuren ,(of barsten ) vullen met watervaste houtlijm, ( er zijn heel kleine flesjes te koop bij de doe het zelf zaken )een paar keer voorzichtig vol laten lopen ,en de kies een paar keer per week inspecteren .
Als het op gevuld is met voldoende lijm ,de kies op een plek plaatsen waar de temperatuur het meest stabiel is ,dus niet in de vensterbank of in de volle zon.

Daarna kan je, zoals Huug voorstelt, inderdaad de grotere gaten vullen door herhaaldelijke opvulling met watervaste houtlijm (als je zeker weet dat je de "restauratie" niet later eventueel nog ongedaan wilt kunnen maken). Telkens een kleine laag aanbrengen en goed laten drogen, daarna nog eens aanbrengen, enz. Ook het advies om het fossiel uit de zon in op een droge plek met stabiele temperatuur te bewaren is natuurlijk een supergoede, want erosie vindt ook binnenshuis plaats. Eventueel kan je een zakje (herlaadbare) silicagel naast het fossiel leggen, zodat de lucht in de buurt van de tand wat droger is dan daar omheen. Komt het scheuren nu inderdaad door het zout in de tand, dan zou droge lucht het uitzetten en krimpen van het zout (dat de erosie veroorzaakt) moeten tegenhouden.

Overigens is mijn aanrader van hierboven, de Daler-Rowney's Decoupage Medium Craft Seal, ook erg geschikt voor impregnatie. Omdat het al een verdund middel betreft, trekt het goed in, waardoor je verder dus niet zelf hoeft te verdunnen. Ook hoef je het fossiel niet helemaal in een bak of bad onder te dompelen. Met een wast aanbrengen werkt natuurlijk ook, evenals het fossiel in een bakje van gevouwen aluminiumfolie leggen, en dan de Craft Seal opgieten...

Ondanks al deze adviezen blijft het uiteindelijk toch een persoonlijke keuze die je zult moeten maken op basis van goed begrip van erosieprocessen, materiaalcompositie, herkomst van het fossiel, en mogelijke eerdere behandelingen die het ondergaan heeft. Hoe meer je van het fossiel en van conservatie/stabilisatie in het algemeen af weet, hoe meer ervaring je er zelf al mee opgedaan hebt, hoe beter je deze keuze zult kunnen maken. Al wat ik nog kan toevoegen is je heel veel succes te wensen!

Met vriendelijke groeten,
Alexander.

[PachyWhatnotOdon]

optimo schreef:

Everhardus schreef:
Ik zou de oorzaak van de scheuren eerst aanpakken, zouten vermoedelijk in dit geval. Ontzilten dus.

Is ook nog een mogelijkheid dat het een land/ rivier vondst betreft ,wellicht is de achtergrond te achterhalen!?

Gr. Huug

Hallo Huug,

Voor zover mij bekend is het merendeel van het ijstijdmateriaal (zeker vooral ook het mammoetmateriaal) uit Nederland uit een zoute of ziltige omgeving afkomstig, waarbij het merendeel Noordzee of Oosterschelde als herkomst heeft. Soms wordt er ook nog wel eens wat opgebaggerd, maar dit betreft dan vaak op archeologische sites, waarbij dit soort vondsten meestal in een depot verdwijnen. Maar zelfs dan - als ook bij de voormalige Zuiderzee - betreft het doorgaans vondsten uit natte omgevingen die ooit in hun verleden zout zijn geweest. Ontzilten is daarmee voor dergelijke vondsten volgens mij altijd wel aan te raden. En je kunt zelfs met vrij teer materiaal nog goede resultaten boeken tijdens ontzilten, zo lang je maar geduldig en goed gecontroleerd te werk gaat... Maar dat is misschien slechts mijn 2 spreekwoordelijke centen

Met vriendelijke groeten,
Alexander.

[sjaak]

Ik hoop dat je door alle bomen het bos nog kan zien. Je ziet dat ieder zijn eigen methode heeft. Je zult je eigen weg ook wel vinden.

[8legs]

Ik ben dit weekend (zaterdag) begonnen met het karwij.

Ik heb de tand in een plastic bakje gelegd op het balkon (noordelijke richting, dus geen directe zon) en heb het ingesmeerd met verdunde houtlijm (Pattex Houtlijm, waterproof D3). Dit heb ik een hele tijd gedaan zodat het er goed kan indringen. Bij de grotere barsten liep het grootste deel er gewoon aan de andere zijde uit. Daarom heb ik zondag de lijm veel minder verdund en de grote barsten daarmee proberen te vullen. Deze morgen heb ik nog wat verdunde lijm aangebracht.

Ik denk dit zo een aantal dagen te doen en dan zien we wel.

Het is niet echt een museumstuk, dus het is een goede oefening voor het geval ik later een delicater stuk wil behandelen.

Aan iedereen dank voor de hulp!

Ik zal later nieuwe foto's op deze site zetten zodat je het resultaat kan zien.

[8legs]

Dit zijn foto's van de behandelde kies. De gebruikte lijm heeft de kleur niet veranderd. Wel lijkt het hier en daar dat hij een beetje geplastifieerd is. Maar voor mij is het zeer ok zo. Zo lang hij maar niet uiteenvalt.

Iedereen bedankt voor de hulp !!

[sjaak]

Leuk dat je het resultaat nog even laat zien. Ik heb het zo ook wel eens gezien op mammoettanden in musea dus daar hoef je je niet voor te schamen. Zorg wel dat alle scheurtjes zijn gevuld met lijm, anders gaat het verder. Zelf zou ik die druiper aan de onderkant weghalen.

[Optimo]

sjaak schreef:
Leuk dat je het resultaat nog even laat zien. Ik heb het zo ook wel eens gezien op mammoettanden in musea dus daar hoef je je niet voor te schamen. Zorg wel dat alle scheurtjes zijn gevuld met lijm, anders gaat het verder. Zelf zou ik die druiper aan de onderkant weghalen.

ziet er inderdaad goed uit ,dat sommige stukjes wat glimmen ,komt waarschijnlijk door dat er op de wat minder poreuze delen de lijm beter intrekt en op de hardere delen een opbouwend laagje lijm laat zien,
maar zoals Niels al aangeeft komt zelfs in musea's voor .
deze kan er weer even tegen lijkt mij

Gr

Huug


[Bewerkt door Optimo op 15-10-2018 om 20:12 NL]