Bryozoa uit het Limburgse Krijt (Deel 2)

[hubertus68]

Hoi Luc,

bedankt voor het tonen van deze mooie stukken. Het derde is inderdaad een Idmidronea macilenta, alhoewel de dorsale zijde vrij dik is. Bij mijn stuk is deze echter drie keer zo breed
en toond – zoals jij aangeeft - weiniger aperturae.

Bij deze heb ik ook nog eentje – deze keer uit de Lanaye member. Het gaat om een Petalopora. Opvallend zijn de uit drie tot vier aperturae bestaande banden die rond om de kolonie naar boven lopen. Tussen deze banden zitten geen verdere autozooecia. Alleen relatief regelmatig gerangschikte mesoporen.
Wat de soort betreft kan ik helaas niet veel vinden in de boeken. Enkel een soort (Petalopora pulchella, Roemer, 1840 in Gregory, 1899) komt goed overeen met de hier getoonde soort.
Gregory vermeld voor deze soort een stratigrafische verbreiding van Turon t/m Maastrichtien.
Maastricht word niet als vindplaats genoemd. Ook Voigt (1924) beschrijft deze soort – althans onder de naam Parascosoecia pulchella. Het Maastrichtien van Maastricht word echter niet als vindplaats genoemd. Ik hou het dus voorlopig op Petalopora sp.


Beste Groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,

bedankt voor de reactie en de bevestiging van de I. macilenta.

Jouw exemplaar uit de Lanaye is voor mij ook niet op soort te determineren.
Het is opvallend dat er in de literatuur relatief weinig vermeld staat over bryozoa uit de diepere lagen van het Krijt in Maastricht. Dat helpt ons niet echt bij de determinatie.

Maar ook als ze uit de Meerssen Member komen is het verre van eenvoudig om te determineren.
Zo heb ik vandaag het afgebeelde specimen gevonden. Dit stukje is uiterst fragiel, vandaar dat ik de vastgekitte korrels niet durf verwijderen.
Deze ruitvormig opgebouwde kolonie bestaat uit zeer dunne, maar tamelijk brede vlakken die aan beide zijden bezet zijn met diagonaal kruisende rijen van mondopeningen met een duidelijk buisvormig verlengd peristoom.
Tot nu toe ben ik in mijn literatuur nog geen gelijkaardige kolonie tegen gekomen.
Misschien heb jij wel een idee, Oliver.

Beste groeten

Lugo

[hubertus68]

Wow! Wat is dat nu?
Een speciale vondst, Luc!

Ik zal de boeken induiken, maar ik kan mij niet aan iets gelijkaardigs herinneren.
En normaal weet ik ongeveer uit mijn hoofd wat er in staat.

Groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,


ik kon mij ook niet herinneren een gelijkaardig specimen te zijn tegengekomen, maar nu vond ik dit afgebeelde exemplaar van d'Orbigny. Misschien is dit een mogelijke kandidaat, al lijken de vlakken toch iets forser en is de kolonie niet echt ruitvormig opgebouwd. Wat denk jij?
Het staat op Pl. 609 van zijn werk.

Beste groeten

Lugo

[brachino]

Een groot gedeelte van de beschikbare oudere literatuur is geschreven toen er bijna uitsluitend ontsluitingen waren uit de bovenste lagen van het krijt (meerssen-, nekum-, emaëlkalk).
Het is dus niet verwonderlijk dat uit de dieper gelegen lagen minder informatie te vinden is in de oudere werken.
Dit is wat ik ooit is ergens hierover heb opgevangen of gelezen .
Bryozoa zijn daarbij zowiezo geen gemakkelijke en populaire groep om te bestuderen.
Er zal waarschijnlijk nog heel wat nieuw materiaal te vinden zijn en beschreven moeten worden.
Ik zou zeggen doe zo voort en houd de moed erin.

[hubertus68]

Wat de bryozoa betreft moet men zeggen dat de Meerssen en Nekum members gewoon de rijkste lagen zijn. Dit was ook de reden waarom de meeste paleontologen hun onderzoek op deze lagen concentreerden. Maar ook de oudere lagen werden onderzocht. Opvallend is dat er heel zelden specifieke stratigrafische gegevens genoemd werden. Er is meestal gewoon sprake van de "Maastrichter Tuffkreide" of "Oberes Senon".

@ Luc: Ik denk dat deze soort een goede kanshebber is. Deze soort duikt onder de naam "Reticrisina girondina" in Gregory, 1899 en in Voigt, 1885b op. Helaas in beide gevallen zonder afbeelding.

Beste Groeten,
Oliver

[Lugo]

Dirk,

het is inderdaad zo dat Bryozoa een complexe groep vormen en vele auteurs hebben dikwijls de naamgeving nog eens bemoeilijkt door dezelfde soorten opnieuw te beschrijven onder een andere naam.
Om een determinatie te doen is het dus niet alleen noodzakelijk om de juiste determinatie kenmerken te herkennen, maar dan ook nog om via een beschrijving de momenteel geldige benaming te vinden.
Ook zullen er nog heel wat nieuwe soorten tevoorschijn komen, vooral door de betere technieken ( SEM ), die toelaten om kleine verschillen te herkennen.
Maar wij houden de moed er in.

Oliver,

heb jij een idee welke naam nu geldig is, want ik vind Reticrisina girondina ook niet terug in de geaccepteerde lijsten?

Beste groeten

Lugo

[hubertus68]

Oliver,

heb jij een idee welke naam nu geldig is, want ik vind Reticrisina girondina ook niet terug in de geaccepteerde lijsten?

Hoi Luc,

het is niet eenvoudig, de geldige naam voor deze soort (en diverse andere) achter te halen,
omdat het werk van d'Orbigny sommige fouten in de afbeeldingen toont. Jij moet bei deze auteur ook rekening houden met de zeer gestileerde tekeningen (die zelden 100% met het beschreven stuk overeen komen).

Maar laten wij eens met 'Reticulipora' girondina (d' Orbigny, 1850) beginnen:

- d'Orbigny beschreef deze zeer platte, netachtige kolonieen (met bijne perfect vierhoekige tussenruimtes) als Reticulipora girondina. Tergelijkertijd beschreef hij Reticulipora ligeriensis, die zich van R. girondina alleen door de vorm van de genoemde tussenruimtes onderscheid.
Pergens heeft de namen van d'Orbigny 1890 in zijn revisie van het werk van Orbigny overgenomen. Negen jaren later heeft Gregory in "Catalogue of the fossil Bryozoa in the Department of Geology, British Museum (Natural History). The Cretaceous Bryozoa Vol. pp.1-457" de soorten R. ligeriensis en R. girondina onder de nieuwe genus- en soortnaam Reticrisina ligeriensis samengevat. Hij beschouwde Reticulipora girondina als variant van R. ligeriensis met de genoemde vierhoekige (in plaats van polygonale) tussenruimtes.
In 1985 noemt Voigt in zijn werk "Bryozoaires du Crétacé supérieur trouvés dans les résidus du remplissage d'une fente karstique dans les Gorges du Nant (Vercors).
Geobios, 18(5): 621-642, 1 Tab., Taf. 1-6; Lyon" de soort "Reticrisina girondina" als algemeen voorkomend voor het Campanien in het Bassin d'Aquitaine.

Wat is gebeurt? Er zijn twee mogelijkheden:

1. Het zou kunnen dat Voigt de uitvoeringen van Gregory over de soorten-onderscheiding niet geaccepteerd heeft – maar hierover heeft hij – naar mijn kennis – geen verklaring over gegeven of een revisie geschreven.

2. Hij heeft het werk van Gregory niet gelezen (zeer onwaarschijnelijk)

Ik ga ervan uit dat Voigt de revisie van de genusnaam geaccepteerd heeft, maar dat hij de beide soorten R. ligeriensis en R. girondina als twee eigenstandige soorten beschouwd heeft. Jammer genoeg heeft hij naar mijn kennis nooit meer iets over R. ligeriensis geschreven.

En dan hebben wij nog de soort Reticrisina obliqua. Deze had ik een paar dagen geleden nog een keer gepost en zij behoord in ieder geval in de zelfde groep als R. 'girondina'

Ik ben vandaag nog een keer de verzameling ingeduikt en heb gezien dat ik de drie genoemde soorten met meerdere exemplaren in gearchiveerd heb (R. ligeriensis, R. girondina en R. obliqua). Deze kleine zoektocht was de moeite waard, omdat ik enkele exemplaren onder Idmidronea disticha sorteerd had. Een fout!

Ik zal de komende dagen een paar foto's van deze exemplaren maken, omdat er stukken tussen zitten, die ietwat tussen twee of drie soorten zitten. Ik heb bvb. een R. obliqua, die zeer op jouw stuk lijkt, maar waar de aperturae "oblique" (dus schuijn) gerangschikt zijn.

---------

To cut a long story short: Deze drie Reticrisina-soorten moeten nodig gerevideerd worden – net zoals de 'Hagenowinella'-soorten, die wij een tijdje geleden ook als revisie-waardig beschouwd hadden.
Dit betrefend moet ik wel nog aanvoegen, dat ik een soort identificeerd heb, die als Hagenowinella vaginata (Hagenow, 1851) in de boeken staat en die dus gekend – maar die wij niet "op de rekening" hadden. Ik heb er meerdere in de collectie en wil jouw graag een, twee exemplaren overlaten. Ik zal van deze ook een paar foto's maken...


Beste Groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,

bedankt voor deze uitvoerige studie, die jij hier hebt gemaakt.
Het geeft een goed overzicht van de complexiteit in de naamgeving en het toont aan dat er best nog werk is om duidelijkheid te scheppen.
Ik kijk ook uit naar de foto's van jouw exemplaren.

Wat de Hagenowinella betreft, had ik nog niet vermeld dat P. Taylor ondertussen zijn feedback heeft gegeven over de SEM foto's, die ik hem had toegestuurd. Hij concludeert dat de kleine tandjes aan de proximale zijde van de aperturae inderdaad structureel zijn en niet het resultaat van een toevallige kristallisatie tijdens het fossilisatieproces.
Vreemd dat deze 'tandjes" nooit zijn beschreven door eerdere onderzoekers.
Ik ben ook benieuwd om de H. vaginata ( V. Hagenow, 1851 ) te zien.

Beste groeten

Lugo

[hubertus68]

Hoi Luc,

ik had niet veel tijd, maar heb toch twee foto's van de Hagenowinella vaginata kunnen maken. De andere (Reticrisina) komen er de komende dagen aan.

Hier dus twee foto's van de unilamellaire soort H. vaginata (v. Hagenow, 1851). De pijlen tonen de hoefijzer-vormige beugels aan, die typisch zijn voor ander andere het genus Hagenowinella. Maar ik kom deze ook bei andere genera tegen (Coscinopleura bvb.).
De kolonie is erg fragiel. Dit is de reden waarom ik de kleine veronreinigingen niet durf te verwijderen. Maar ik denk dat de beugels ook zo goed te zien zijn.
Onder beide einden van deze beugels zit op bijde zijden nog elk een kleine pukkel.
De aperturae zijn ongeveer 0,7 mm hoog. De kolonie toont verder enkele grote vikarieerende avicularien (op de rechter zijde van beide foto's).

Beste Groeten,
Oliver

[Bewerkt door hubertus68 op 07-12-2016 om 12:12 NL]