Fossiel Buideldier Maastricht

Alles over onderzoek, artikelen, nieuwsberichten.
Gesloten
Gebruikersavatar
webmaster
Senior Lid
Berichten: 2439
Lid geworden op: 09 sep 2003, 21:20
Contacteer:
Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door webmaster » 30 dec 2005, 13:43

Het volgende bericht stond vanmiddag op internet:

Miljoenen jaren oude kies gevonden in Maastricht

MAASTRICHT - Amateurfossielverzamelaars hebben in de kalksteengroeve in Maastricht een 66 miljoen jaar oude kies gevonden van een buideldier. De vondst leidde tot beroering. Tot nu toe dachten wetenschappers dat het muisachtige diertje toen niet in Europa voorkwam. Dat heeft een woordvoerder van het Natuurhistorisch Museum in Maastricht vrijdag gezegd.

Het is de eerste keer dat er in gesteentelagen uit het dinosaurustijdperk in Europa resten van een buideldier gevonden zijn.


Bekend was dat het tien centimeter grote zoogdiertje ongeveer zeventig miljoen jaar geleden in het huidige Noord-Amerika voorkwam. Tot dusver dachten paleontologen dat die buideldiertjes pas in het Eoceen, ruim tien miljoen jaar ná de vorming van de Maastrichtse kalksteen, de oversteek uit Amerika hadden gemaakt.


Kennis telt!
Webmaster www . fossiel . net

 
Gebruikersavatar
Casper
Berichten: 2392
Lid geworden op: 06 sep 2004, 21:34
Contacteer:
Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door Casper » 30 dec 2005, 13:44

webmaster schreef:
Het volgende bericht stond vanmiddag op internet:

Miljoenen jaren oude kies gevonden in Maastricht

MAASTRICHT - Amateurfossielverzamelaars hebben in de kalksteengroeve in Maastricht een 66 miljoen jaar oude kies gevonden van een buideldier. De vondst leidde tot beroering. Tot nu toe dachten wetenschappers dat het muisachtige diertje toen niet in Europa voorkwam. Dat heeft een woordvoerder van het Natuurhistorisch Museum in Maastricht vrijdag gezegd.

Het is de eerste keer dat er in gesteentelagen uit het dinosaurustijdperk in Europa resten van een buideldier gevonden zijn.


Bekend was dat het tien centimeter grote zoogdiertje ongeveer zeventig miljoen jaar geleden in het huidige Noord-Amerika voorkwam. Tot dusver dachten paleontologen dat die buideldiertjes pas in het Eoceen, ruim tien miljoen jaar ná de vorming van de Maastrichtse kalksteen, de oversteek uit Amerika hadden gemaakt.

Wauw VET!!!!!


Post mortem we sort 'em!

Gebruikersavatar
Supergraver
Berichten: 4017
Lid geworden op: 25 feb 2005, 16:14
Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door Supergraver » 30 dec 2005, 14:01

@ webmaster:

Zoogdier icoontje even toevoegen aan de vindplaats ENCI :) :) :)

Gr

Martijn




Gebruikersavatar
sharky
Berichten: 352
Lid geworden op: 14 nov 2005, 15:38
Contacteer:
Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door sharky » 30 dec 2005, 14:10

dit is natuurlijk een heel belangrijke vondst , want hij gooit de hele theorie op zijn kop over de verschuiving van de werelddelen.
er blijkt dus tijdens het krijt toch een verbinding te zijn geweest met noord amerika.
word zeker vervolgd.
Gr. Sharky



Gebruikersavatar
Supergraver
Berichten: 4017
Lid geworden op: 25 feb 2005, 16:14
Antw: Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door Supergraver » 30 dec 2005, 14:17

sharky schreef:
dit is natuurlijk een heel belangrijke vondst , want hij gooit de hele theorie op zijn kop over de verschuiving van de werelddelen.
er blijkt dus tijdens het krijt toch een verbinding te zijn geweest met noord amerika.
word zeker vervolgd.
Gr. Sharky
Hoo, hoo, niet te hard van stapel lopen. Kan een ander soort zijn. Misschien op een vliegende saurus meegelift :). Door een mosa in amerika gegrepen en in europa uitgepuugd :). Of een 21e eeuwse paleontologische grap/vergissing?
Laten we even afwachten of er nog meer van dit diertje wordt gevonden, een losse vondst opzich gooit geen theorien overboort.

Gr

Martijn

[Bewerkt door Supergraver op 30-12-2005 om 14:17 NL]




Gebruikersavatar
webmaster
Senior Lid
Berichten: 2439
Lid geworden op: 09 sep 2003, 21:20
Contacteer:
Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door webmaster » 30 dec 2005, 15:58

Hier het officiele persbericht dat ik van het NHMM heb ontvangen:

Een minuscuul, 66 miljoen jaar oud rechterbovenkiesje is de nieuwste verrassing uit het Krijt van de Maastrichtse kalksteengroeve. Het is de eerste keer dat er in gesteentelagen uit het dinosaurustijdperk in Europa resten van een buideldier gevonden zijn. Het gaat hier om een kiesje van een opossum-achtig zoogdier.

Tot dusver dachten paleontologen dat deze buideldiertjes pas in het Eoceen, ruim tien miljoen jaar ná de vorming van de Maastrichtse kalksteen, de oversteek vanuit Amerika maakten. Het nieuwe fossiel suggereert dat ook aan het eind van het Krijt een tijdelijke, transatlantische landbrug bestond. De vondst gooit daarmee een deel van onze kennis over het laatste stukje van het dinosaurustijdperk grondig overhoop.

Het tandje is ontdekt door twee amateur-fossielenverzamelaars, Roland Meuris en Frans Smet. De ontdekking van het nieuwe dier is 30 december bekendgemaakt in het vaktijdschrift Journal of Mammalian Evolution. In de beschrijving krijgt de nieuwe soort een eigen wetenschappelijke naam, Maastrichtidelphys meurismeti, het “Maastrichtse ‘buideldier’ van Meuris en Smet”.

Het minuscule tandje, minder dan twee millimeter groot, is samen met een model van Maastrichtidelphys te zien in het Natuurhistorisch Museum Maastricht.

Achtergrondinformatie bij het nieuwe Krijtzoogdier Maastrichtidelphys

Over de vondst

Amateur-fossielenverzamelaar Roland Meuris nam in 2002 in de ENCI-groeve bij Maastricht een gruismonster, om dat op kleine tandjes te doorzoeken. Verzamelaar Frans Smet ontdekte vervolgens een zoogdiertand in dat gruismonster – de allereerste zoogdiertand uit het Maastrichtse Krijt – waarop hij contact zocht met het Natuurhistorisch Museum Maastricht.

Het onderzoek

Pas onder de elektronenmicroscoop geeft het 1,36 bij 1,85 mm kleine tandje zijn geheimen prijs, want het zijn juist de details die tellen, bij het beschrijven en op naam brengen van zoogdiertandjes. De plaatsing van de verschillende ‘cusps’, de uitsteeksels op het kauwvlak, de hoogte ervan, de onderlinge hoogteverschillen en de vorm en ligging van de ‘vlakte’ tussen de ‘cusps’ zijn stuk voor stuk karakteristieke eigenschappen, waarmee zelfs op basis van één tand een soort op naam gebracht kan worden.

Eerste zoogdier uit Maastrichtse Krijt

Nog niet eerder werden zoogdierfossielen aangetroffen in het Maastrichtse Krijt. Dat mag misschien geen verbazing wekken, want het Krijt valt in veel populair-wetenschappelijke boekjes onder het ‘dinosaurustijdperk’, het Mesozoïcum. Dat is weliswaar juist, maar de naam ‘dinosaurustijdperk’ is toch een beetje misleidend: ook in het dinosaurustijdperk scharrelden er al zoogdieren rond, al speelden ze toen nog niet zo’n opvallende en tot de verbeelding sprekende rol als de vaak reusachtige dinosauriërs.

Landdieren

Ten tijde van het Krijt waren alle zoogdieren nog landdieren; voor walvissen was pas ná het uitsterven van de mosasauriërs plaats in zee, en ook vleermuizen bestonden nog niet. Alle landdierresten in de gesteenten van de Maastrichtse Krijtzee zijn dus in principe afkomstig van kadavers die via de rivieren de zee inspoelden.

Ouderdom

De ouderdom van de nieuwe vondst ligt rond de 66,1 miljoen jaar.

Zoogdieren in het dinosaurustijdperk

Gedurende het Krijt werden zoogdieren niet groter dan een handzaam huisdierformaat; de meeste soorten bleven zelfs een heel stuk kleiner. Kleine zoogdieren hebben minuscule botjes, teer en breekbaar. Alleen in uitzonderlijke omstandigheden heeft een zoogdierskeletje een kans te fossiliseren. Een belangrijk deel van onze kennis van primitieve zoogdieren hebben we, noodgedwongen, te danken aan de studie van de tandjes. Tandjes zijn klein, maar wel enorm sterk dankzij het keiharde glazuurlaagje, en daarmee zijn het vaak de enige resten die we van de Krijtzoogdieren terugvinden. Zo ook in Maastricht.

Nieuwe soort, officiële publicatie

In het decembernummer van het vaktijdschrift Journal of Mammalian Evolution krijgt de nieuwe vondst een naam: Maastrichtidelphys meurismeti, het “Maastrichtse opossum-achtig zoogdier van Meuris en Smet”. Bij de beschrijving van het fossiel heeft het Natuurhistorisch Museum Maastricht samengewerkt met twee Amerikaanse experts op het gebied van Mesozoïsche zoogdieren, Prof. Dr. Judd Case van St Mary’s College, in Moraga, California, en Dr. James Martin van de South Dakota School of Mines and Technology, in Rapid City. Tijdens hun bezoek in 2003 aan Maastricht, vlak na de vondst van het tandje, herkenden zij het tandje als dat van een ‘herpetotheriide’ – een onverwachte verschijning in het Maastrichtse Krijt.

De herpetotheriidae is een groep opossum-achtige buideldieren, die naar alle waarschijnlijkheid in de loop van het Krijt in Noord-Amerika ontstonden. Een uitgebreide vergelijking van de vorm, ligging en hoogte van de ‘cusps’, en vele andere karakteristieken van het Maastrichtidelphys-kiesje met andere Laat-Krijt en Vroeg-Paleoceen-zoogdieren, suggereert dat Maastrichtidelphys het meest nauw verwant is aan het Noord-Amerikaanse buideldier Nortedelphys.

Landbrug met Noord-Amerika

Dat een ‘Amerikaans’ zoogdier in Europa opduikt, suggereert dat Maastrichtidelphys, of een direkte voorouder ervan, tegen het eind van het Krijt de transatlantische oversteek heeft weten te maken. Dat klinkt vrij dramatisch voor een kleine buidel‘rat’, maar de Atlantische Oceaan was toen hooguit half zo breed als tegenwoordig, en verder naar het noorden zou bij een lage zeespiegelstand een landbrug via Groenland best mogelijk geweest zijn. Rond 71 miljoen jaar geleden, en ook vier miljoen jaar later vinden we twee periodes waarin wereldwijd de zeespiegel bijzonder laag staat. Boven de 70° noorderbreedte zou de ‘Thule’-route waarschijnlijk boven water uitgekomen zijn; via de eilanden van noordoost Canada, Baffin Island, Groenland, over de Farøer eilanden en Groot-Brittannië zou Maastrichtidelphys het Europese vasteland bereikt kunnen hebben.

Broeikaseffect

Maar was het wel warm genoeg voor die oversteek? Dé manier bij uitstek om de zeespiegel naar beneden te krijgen is de opslag van water in de vorm van landijs. Maar juist in het Krijt was het klimaat wereldwijd een heel stuk warmer, dus dat maakt landijskappen weer erg onwaarschijnlijk. Behalve landijs kunnen ook de bewegingen van aardplaten en de mate van activiteit van de mid-oceanische vulkaan-ruggen van invloed zijn op de zeespiegel. Over de klimaatsveranderingen en de zeespiegelschommelingen gedurende het laatste Krijt komt inmiddels steeds meer informatie beschikbaar; de gemiddelde jaartemperaturen voor het einde van het Krijt worden volgens de laatste onderzoeken voor de poolgebieden rond de 6° C geschat. Als dat scenario inderdaad hout snijdt, moet de oversteek gedurende de zomermaanden dus geen enkel probleem hebben opgeleverd. De vondst van enkele zoogdierhaartjes in Siberische barnsteen, die ruim 70 miljoen jaar geleden zijn blijven plakken op de toenmalige 70° Noorderbreedte maken die schatting alleen maar geloofwaardiger.

Andere overstekers?

De ontdekking van het nieuwe zoogdier stelt eerdere vondsten van typisch Noord-Amerikaanse landdieren in het Europese Krijt in een helderder daglicht. We kennen immers resten van Hadrosaurus-achtige dinosauriërs uit Maastricht, dieren die verder vooral uit Noord-Amerika bekend zijn. Enkele resten van slangen uit het laatste Krijt van noordwest-Europa vertonen overeenkomsten met Noord-Amerikaanse boa’s. En één botfragment van een vleesetende dino uit het Maastrichtse Krijt komt redelijk overeen met de Noord-Amerikaanse Dryptosaurus. Stuk voor stuk misschien niet voldoende overtuigend om een echte Noordelijke landbrug aan het eind van het Krijt aan te nemen, maar samen met het nieuwe zoogdier leggen deze fossielen daar een flink gewicht aan bewijs voor in de weegschaal.

Originele publicatie

De beschrijving van Maastrichtidelphys is verschenen in het vaktijdschrift ‘Journal of Mammalian Evolution’;
De volledige referentie is: Martin, J.E., J.A. Case, J.W.M. Jagt, A.S. Schulp & E.W.A. Mulder (2005). A new European marsupial indicates a Late Cretaceous high-latitude transatlantic dispersal route. Journal of Mammalian Evolution 12(3/4.

Electronenmicroscoopfoto’s van het tandje

Het Maastrichtidelphys-tandje is in werkelijkheid nog geen twee millimeter groot. De ligging van de verschillende uitsteeksels en kuiltjes is karakteristiek voor deze buideldiertjes.

Kaartje landbrug

Dit kaartje geeft de mogelijke oversteekroute weer, geprojecteerd over een reconstructie van de ligging van de continenten rond 66 miljoen jaar geleden. Een lage zeespiegel in combinatie met een niet al te koud klimaat op hogere breedte bood Maastrichtidelphys, hadrosauriërs en vele andere landdieren de gelegenheid om de tegen het eind van het Krijt de transatlantische oversteek te maken.

Reconstructie

Hans Brinkerink (Vista Natura, Baarn), die voor veel natuurhistorische musea modellen maakt, werd gevraagd ook van het Krijtzoogdier een model te maken. Nu is één tandje wel erg weinig om mee aan het werk te gaan, maar vondsten van elders geven toch een redelijk idee hoe dit dier er uitgezien zou kunnen hebben. Op deze foto scharrelt de ‘Krijtmuis’, zoals Maastrichtidelphys inmiddels (weliswaar niet helemaal correct) genoemd wordt, tussen de ‘Krijt’-planten van de museumtuin.

Afbeelding

[Bewerkt door webmaster op 30-12-2005 om 16:35 NL]


Kennis telt!
Webmaster www . fossiel . net

Gebruikersavatar
Supergraver
Berichten: 4017
Lid geworden op: 25 feb 2005, 16:14
Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door Supergraver » 30 dec 2005, 23:49

Beste Frederik,

Hoewel het allemaal zeer aannemelijk klinkt, blijf ik toch een beetje aan de sceptische kant. Het kan.... en veel verder wil ik nog niet gaan (maar ja wie ben ik).

Gr

Martijn




Gebruikersavatar
Frederik
Administrator
Berichten: 8668
Lid geworden op: 28 sep 2003, 20:33
Has thanked: 9 times
Been thanked: 47 times
Contacteer:
Antw: Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door Frederik » 31 dec 2005, 12:36

Supergraver schreef:
Beste Frederik,

Hoewel het allemaal zeer aannemelijk klinkt, blijf ik toch een beetje aan de sceptische kant. Het kan.... en veel verder wil ik nog niet gaan (maar ja wie ben ik).
Ik bewonder je sceptische houding, maareuh... ik heb helemaal niets gezegd. :)


Try to learn something about everything and everything about
something (TH Huxley)

Gebruikersavatar
Supergraver
Berichten: 4017
Lid geworden op: 25 feb 2005, 16:14
Antw: Antw: Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door Supergraver » 31 dec 2005, 14:40

Frederik schreef:
Supergraver schreef:
Beste Frederik,

Hoewel het allemaal zeer aannemelijk klinkt, blijf ik toch een beetje aan de sceptische kant. Het kan.... en veel verder wil ik nog niet gaan (maar ja wie ben ik).
Ik bewonder je sceptische houding, maareuh... ik heb helemaal niets gezegd. :)

Oeps ik bedoelde dus Herman :)
Foutje bedankt :)

Gr

Martijn




Gebruikersavatar
Mammoetkies
Berichten: 292
Lid geworden op: 06 nov 2005, 19:14
Antw: Antw: Fossiel Buideldier Maastricht

Bericht door Mammoetkies » 31 dec 2005, 21:59

Supergraver schreef:
Beste Frederik,

Hoewel het allemaal zeer aannemelijk klinkt, blijf ik toch een beetje aan de sceptische kant. Het kan.... en veel verder wil ik nog niet gaan (maar ja wie ben ik).

Gr

Martijn
Klinkt ingewikkelt maar is lochies: jij bent SUPERGRAVER!!!! Slim ben ik he?! :-)
grrr


Gr. Auke-Florian


Gesloten