Spiraalworm op Pliocene schelpen

[mussels]

Bij het uitzoeken van uit grote Pliocene gastropoden geklopt gruis heb ik tientallen exemplaren gevonden van deze mij eerst onbekende spiraalachtige dingetjes. Ze zijn ca 1,5 mm in doorsnee en soms overwoekerd door andere organismen die ook op de schelp hebben geleefd, zoals zeepokken en bryozoën. Inmiddels weet ik dat het om spiraalkokerwormen gaat, Spirorbis sp. (volgens Wikipedia borstelwormen – ook goed). Heel fraai zijn de afdrukken van dit organisme in een Scaphella, met ook nog eens afdrukken eroverheen van Heteranomia squamula, waarbij de byssusafdruk van deze schelpjes heel goed te zien is. Ook op grote bivalven en in buisjes van Petaloconchus heb ik spiraalwormen aangetroffen. Niet alleen op schelpen uit omgeving Antwerpen (ZvO), zoals op deze foto’s, ook op Pliocene schelpen uit de Westerschelde.
Er is vast wel meer bekend over deze Spirorbis, maar via Google vind ik alleen informatie over recente soorten en een afbeelding van een Pliocene oester uit Nieuw Zeeland die bedekt is met allerlei organismen waaronder “Spirorbis sp.” De Pliocene lijkt veel op de recente S. borealis, maar of het dezelfde is als deze ‘sinistral spiral tubeworm’, geen idee. Mocht iemand mij aan meer informatie kunnen helpen, graag.

Groeten, Lex

[Spongebob]

Hoi Lex,

Uit het (Boven)Krijt ken ik dergelijke wurmpies als Neomicrorbis. Misschien dat je daar nog iets verder mee komt (?)

Succes!

[strandjutters]

Hallo Lex,deze borstelwormpjes vind ik ook steeds terug op de Zee-egels die ik prep,ook veel andere soorten kokerwormpjes en bryozoa.

Op de laatste foto zie je een soort bryozoa in draadvorm,je ziet telkens het kopje een mm verder.

Dit komt gewoon van een egel die hier voor mij ligt van een goede week geleden,maar in mijn verzameling zijn honderden van dit soort schelpjes of ééncelligen te zien,dit komt voornamelijk omdat ik prep met Bicar een zachte straalmethode waar je alle details mee blijft bewaren.

Ik weet dat er ooit een onderzoek is geweest op dit soort fossieltjes op Zee-egels uit de Picardie,maar vind het niet terug.GR

[Bewerkt door strandjutters op 19-03-2013 om 19:53 NL]

[mussels]

Tom, Pascal, dank je wel. Leuk dat in het Krijt ook al van die borstelwormpjes voorkwamen. Ik ga nog eens verder op zoek naar informatie over de Pliocene soort.

[Stijn]

Hallo Lex,

De enige literatuur die wat informatie geeft is Marquet, R., Collins, J., Jagt, J.W.M., Van Bakel, B., 2009. The Invertebrate fauna of the Pliocene in Belgium. Part 1. Annelida, Anthozoa and Crustacea. Palaeofocus 2, 41-61.

Hierbij wordt aangegeven dat herkenbare worm taxa in het Belgische Plioceen eerder zeldzaam zijn, met twee uitzonderingen, namelijk Ditrupa en Pomatoceras.

Van Ditrupa is vooral Ditrupa arietina gekend, welke in grote aantallen in levenspositie in de Zanden van Kattendijk en de Zanden van Luchtbal voorkomt. Ook in de basis van de Zanden van Oorderen komen ze veel voor, maar daar wordt van gedacht dat deze herwerkt zijn uit de Luchtbal of Kattendijk.

Bij Pomatoceras worden twee soorten vermeld:

Pomatoceras triqueter (Linnaeus, 1767)

en

Pomatoceras lamarcki (Quatrefages, 1865)

Zeldzamer wordt vermeldt, doorheen de ganse Pliocene sequentie;

Spirorbis borealis Daudin, 1800

Hopelijk ben je er wat mee.

mvg Stijn

[mussels]

Stijn, heel veel dank. Daar ben ik zeker wat mee. Temeer omdat ik deze Palaeofocus uitgave nota bene zelf in de kast heb staan... Destijds aangeschaft vanwege het eerste onderdeel (The stratigraphy of the Pliocene in Belgium) en er nu niet meer bij stil gestaan dat er nog een interessant onderdeel volgt. Ik schaam me diep.
Overigens komt de afbeelding van Spirorbis borealis in dit boek niet echt overeen met mijn vondsten, maar mogelijk heeft dit te maken met variabiliteit binnen de soort.
Ik weet nu wie ik kan lastig vallen om dit eens te verifiëren .

Groeten, Lex