Sponzen?

[Jeremy]

Hello,

ik probeer momenteel wat orde te scheppen in mijn collectie ongedetermineerde bryozoa en ben nog helemaal niet thuis in koralen en sponzen, maar dat komt wel. Ik heb al ondervonden dat het onderscheid tussen mosdiertjes, koralen en sponzen soms moeilijk is.

Het zijn geen bryozoa wegens afwezigheid van zoaria.
Koraal ook niet, want ik vind nergens sporen van septa.
Spons dus?
Ze hebben allemaal groeven, kanaaltjes. Wat is de naam hiervan en kan iemand mij hierover wat uitleggen?

foto 1: Na raadplegen van de sponzen op de foto-database zijn er grote gelijkenissen met de Rhymaraphinia infundibulfornis van Robert Mensink, vindplaats van beide is Paulmy, Mioceen (Faluns). Op de doorsnede van de takken zijn gaatjes zichtbaar.
foto 2: vindplaats Channay-Sur-Lathan, Mioceen. Mooie voet
foto 3: vindplaats Paulmy. Takjes en andere een grilligere vorm.
Graag jullie hulp.

groetjes

[Spongebob]

jeremy schreef:
Spons dus?
Ze hebben allemaal groeven, kanaaltjes. Wat is de naam hiervan en kan iemand mij hierover wat uitleggen?

foto 1: Na raadplegen van de sponzen op de foto-database zijn er grote gelijkenissen met de Rhymaraphinia infundibulfornis van Robert Mensink, vindplaats van beide is Paulmy, Mioceen (Faluns

Hoi Jeremy,
De eerste zijn in elk geval resten van sponzen. De laatste twee denk ik ook; zeker gezien de vindplaats. De spons van Robert die jij hebt vergeleken heet Phymaraphinia en lijkt er niet echt op. Phymaraphinia is veel fijner bezet met talrijke groeven. Bij het determineren van sponzen moet je eigenlijk het skelet bestuderen; alleen met vergelijken begeef je je vaak op glad ijs. Het determineren van wortelstukken is heel moeilijk, omdat het skelet in die gedeelten vaak ook nog weer een ander aanzien heeft.
Ouderdom van jouw sponzen is trouwens Boven-Krijt; ook al zijn ze gevonden in Miocene afzettingen. Ze zijn in dat geval ingespoeld.

[Jeremy]

Dat tom,

alvast bedankt voor je antwoord. Ik moet toch eens leren om beter te schrijven, dan had ik die P niet als een R geschreven!
Dus deze groeven worden ook gebruikt bij determinatie, en inderdaad bij mij zijn ze minder. Mijn handicap is uiteraard dat ik niet beschik over de beschrijvingen en dat is zoals je zegt glad ijs. Maar ik ben alvast blij dat ze uit de doos van Bryozoa kunnen en bij de sponzen gaan.
En het fossiel van Robert een wortelstuk... ook wat bijgeleerd want dacht eerst dat de foto ondersteboven stond. Haha.
Is mijn tweede foto ook een wortelstuk?

En nog eens bedankt voor de correctie van de ouderdomsbepaling. Geldt dit hier enkel voor de sponzen? Want heb het boekje van GEA, Land van de Loire en zal dat nu toch eventjes moeten herlezen want wist dat niet.

groetjes
Jeremy

[Fossielenzoeker]

Dag Jeremy

Een aantal jaren geleden heb ik een lezing gegeven over mijn vondsten uit de omgeving van Paulmy. Bijgaand enige info over de herkomst van krijtsponzen in tertiaire zanden:

Tijdens het Boven-Krijt (Senoon) was het grootste deel van West-Europa bedekt door warme zeeën (Tethys), waarin de sponzen rijk vertegenwoordigd waren. In deze tijd zijn ook de door de sponzen bekende witte krijtgesteenten van Paulmy en omgeving afgezet.

In het Tertiair vinden er opwaartse bewegingen plaats in de aardkorst die o.a. te maken hebben met de vorming van de Alpen. Regressie en transgressie wisselen elkaar af. Tijdens het subtropisch klimaat van het Mioceen (Helvetiën) ongeveer 12 miljoen jaar geleden, vindt weer een transgressie plaats. Een vrij ondiepe zee, maximaal 40 meter, overspoelt dan een groot deel van Bretagne en reikt oostwaarts tot bij Orleans. In deze zee, de zogenoemde Falunzee, werden op oude strandwallen uit het Senoon metersdikke zandlagen afgezet die tot enige jaren bgeleden werden ontgraven nabij Pauvrelay (omgeving Paulmy).

De Falunzee wordt door de Fransen “Mer des Faluns” ofwel vertaald “Zee der Schelpzanden” genoemd. De zanden bestaan uit schelpenschalen en kwarts. Veel van deze zanden werden door hun hoge kalkgehalte gebruikt als bemesting op de akkers gelijk men dat doet met mergel. Zeer veel kleine groeves zijn verdwenen en alleen enkele relatief grotere groeves zijn blijven bestaan. De zanden worden nu meer gebruikt voor bouwdoeleinden.

Nabij Pauvrelay vind je een geologische bijzonderheid dat hier terplekke of in onmiddellijke nabijheid gedurende het Helvetiën de krijtkust liep die zijn oorsprong vindt in het Boven-Krijt en wel in het Senoon. De meters dikke zandpakketten hebben zich hier dan ook opgehoopt tegen een oude krijtklif uit het Senoon. Je vindt hier dan ook veel sponzen die tijdens het Helvetiën door de branding van de Falunzee zijn losgespoeld uit deze nabij gelegen krijtkusten van het Senoon. Vandaar dat je krijtsponzen vindt in Tertiaire zanden.

Naast deze secundaire sponzen fossielen liggen de Miocene schelpen voor het oprapen tezamen met buizen van wormen, allerlei slakjes, vissentandjes en botjes, haaientandjes, mooie koraaltjes etc. Door de toenmalige klifsituatie en de af en toe sterke branding vinden we relatief veel schelpen die gedeeltelijk zijn afgeslepen of afgerold en in extreme gevallen ligt zelfs de volledige binnenste spindel vrij.

Bij deze hoop ik je wat meer inzicht te hebben gegegeven over de geologische achtergrond van de door jou gevonden sponzen.

Goodgoan,

Robert Mensink

[Bewerkt door Fossielenzoeker op 27-11-2011 om 13:39 NL]

[Fossielenzoeker]

jeremy schreef:
"Dus deze groeven worden ook gebruikt bij determinatie, en inderdaad bij mij zijn ze minder". Jeremy

Het gaat niet om het uiterlijk, waar de groeven ook ondedeel van zijn, maar om de skeletopbouw van de spons. Het skelet kun je alleen waarnemen met een sterke loep of microscoop.
Goodgoan,

Robert Mensink

[Bewerkt door Fossielenzoeker op 27-11-2011 om 13:39 NL]

[Spongebob]

Fossielenzoeker schreef:
De meters dikke zandpakketten hebben zich hier dan ook opgehoopt tegen een oude krijtklif uit het Senoon. Je vindt hier dan ook veel sponzen die tijdens het Helvetiën door de branding van de Falunzee zijn losgespoeld uit deze nabij gelegen krijtkusten van het Senoon. Vandaar dat je krijtsponzen vindt in Tertiaire zanden.

Mooi uitgelegd Robert.
Nog even een foto ter illustratie van de kustnabije afzettingen bij Pauvrelay.

[Jeremy]

dag Robert,

bedankt voor de boeiende uitleg. Deze zal van pas komen bij de determinatie van mijn sponzen.
Maar eerst wil ik mij toeleggen op mijn collectie bryozoa die ik daar gevonden heb. Juweeltjes zjn het. En waarvoor ik inderdaad een usb-microscoop nodig heb en ga aanschaffen.
Heb jij weet van interessante PDF-files of aanbevolen literatuur omtrent bryozoa's?

groetjes
Jeremy

[Fossielenzoeker]

Dag Jeremy

Helaas heb ik geen literatuur over Bryozoa. Ik heb nog wel een boektitel voor je over sponzen uit Paulmy: Éponges fossiles des argiles et sables de Touraine, P. Auxerré 1984.

Het is wel in het Frans geschreven.

[Jeremy]

dag Robert,

bedankt voor de tip, is genoteerd. Ik heb ondertussen op internet een goed boek gevonden ( Les Bryozaires cheilostomes des faluns de Touraine et d'Anjou door F. Canu en G. Lecointre. 1927) Nu proberen om daaraan te geraken, aan een schappelijke prijs.

Groetjes
Jeremy

[Fossielenzoeker]

Jij ook bedankt voor de tip. Ik zal eens rondvragen bij ons in de vereniging en werkgroep.