Draakjes met veren

[webmaster]

Topstukken uit Beijing in het Natuurhistorisch Museum Maastricht

Vogels zijn eigenlijk vliegende dinosauriërs. Unieke fossielen uit China leveren nieuw bewijs voor de verwantschap tussen de angstaanjagende roofdinosauriërs die we uit de Jurassic Park-films kennen, en onschuldige beestjes als het roodborstje, de tjiftjaf en de huismus.

Zes uitzonderlijk goed bewaard gebleven fossielen van gevederde dinosauriërs uit het Chinese Liaoning zijn nu, in bruikleen van het museum in Beijing, voor het eerst in Europa te zien. Voor de expositie Draakjes met veren is in samenwerking tussen het Natuurhistorisch Museum Maastricht en het Natuurhistorisch Museum Beijing een zorgvuldige keus gemaakt uit de beide collecties. Een verzameling ‘gevederde draakjes’ uit Liaoning, honderdtwintig miljoen jaar oude dinosauriërs die al hard op weg zijn ‘vogel’ te worden, samen met fossiele vogels uit het Maastrichtse Krijt die nog allerlei ‘dinosaurus’-eigenschappen hebben: evolutie op heterdaad betrapt!

De fossielen uit Liaoning in China vertellen het verhaal van het ontstaan van de eerste vogels in verbijsterend detail. Sommige fossielen uit Liaoning zijn zó uitzonderlijk goed bewaard gebleven, dat zelfs de kleinste veren nog te zien zijn. Uit het Maastrichtse Krijt kennen we de fossielen van de volgende stap in de evolutie, dino-vogels die al redelijk op hedendaagse vogels leken, maar nog wel een bek vol vlijmscherpe dinosaurustanden hadden.

De fossielen behoren tot het nationale erfgoed van China, en zijn nu met speciale toestemming van twee Chinese ministeries in Nederland te zien. In de expositie in Maastricht wordt het Chinese materiaal aangevuld met de recentelijk ontdekte fossiele dinovogels uit het Maastrichtse Krijt. Van kleine dinosauriërs met een vacht, via de viervleugelige dinosauriër Microraptor,tot oervogels met én zonder tanden, vertelt de expositie Draakjes met veren op verrassende wijze het verhaal van de evolutie van de vogels en de ontwikkeling van de vliegkunst.

De fossielen zijn afkomstig uit een kilometers dik pakket versteende klei, modder en vulkanische as, dat 120 miljoen jaar geleden werd gevormd op de bodem van een meer. De fijne as, die bij elke vulkaanuitbarsting in het meer neerdaalde, zorgde ervoor dat de resten van dieren die op de bodem van het meer terecht kwamen, tot in het fijnste detail bewaard bleven. In de groeves rond Liaoning komen deze gesteentelagen aan de oppervlakte. Er wordt intensief gezocht, maar vondsten van perfect bewaard gebleven dinosaurus-vogels behoren nog altijd tot de grote zeldzaamheden.

Evolutie van de vogels

De fossielen uit Liaoning laten zien dat sommige dinosauriërs ook al in een verenkleed gehuld gingen. Veren zijn dus niet een typische vogel-eigenschap. Het onderscheid tussen ‘dino’ en vogel blijkt erg diffuus. Uit Liaoning én uit Maastricht kennen we vogelfossielen die nog duidelijke, puntige dinosaurustanden in hun bek hebben. Dus waar ligt dan de grens? Is een vogel pas een vogel als hij kan vliegen? Is onbeholpen fladderen, of een half-geslaagde zweefduik ook al ‘vliegen’?

De expositie Draakjes met veren vertelt aan de hand van negen fossiele dinosauriërs en vogels het verhaal van de ontwikkeling van de vliegkunst, en de evolutie van de vogels. Stap voor stap krijgen de dino-vogels de vliegkunst onder de knie. In zestig miljoen jaar tijd veranderen dino’s met klauwen, tanden en een vacht, in vogels met veren en een snavel. Vacht wordt veer en arm wordt vleugel. De Chinese fossielen tonen dat stukje evolutie in ongekend detail.


Praktische informatie:

De ‘Draakjes met veren’ zijn van 3 juli tot en met 3 september 2006 te zien in het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Van 9 september tot en met 5 november 2006 staat de tentoonstelling in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam.

Boekje:
Voor alle bezoekers ligt een gratis catalogus van de expositie klaar, waarin in 32 pagina’s het hele verhaal van het ontstaan van de vogels uitgebreid aan de orde komt.

Maak je eigen oervogel: 15 & 16 juli
De Chinese fossielen zijn prachtig bewaard gebleven, maar de druk van het gesteente heeft de skeletten in honderdtwintig miljoen jaar tijd wél volkomen platgedrukt. Hoe hebben we dan toch een beeld van hoe die oervogels er uitzagen? In het weekend van 15 en 16 juli kunnen kinderen van 10 tot 14 jaar onder begeleiding van kunstenares Sandra Pluijmers aan de slag om zélf een driedimensionaal oervogelmodel te maken. Buiten de normale toegangsprijs van het museum zijn er geen extra kosten aan verbonden. Aanvang: 14:00 uur; rond 16:00 wordt het programma afgesloten. Er kunnen maar twintig kinderen meedoen, dus geef je tijdig op! Meer informatie en reserveringen via de receptie van het museum: 043 3505490.

Rondleidingen:
Rondleidingen door de expositie door NHMM-paleontologen zijn op afspraak voor groepen beschikbaar. Meer informatie en reserveringen via de receptie van het museum: 043 3505490.

Toegangsprijzen:
Toegang tot de tijdelijke expositie Draakjes met veren is inbegrepen in de normale toegangsprijs van het museum: volwassenen: € 3,50; kinderen 4-11 jaar, 65+: € 2,60; MJK geldig. Korting voor groepen vanaf 20 personen.

Openingstijden:
Maandag-vrijdag 10:00-17:00 uur; zaterdag & zondag 14:00-17:00 uur.
De expositie Draakjes met veren is van 3 juli t/m 3 september in Maastricht te zien.

Routebeschrijving museum:
Het Natuurhistorisch Museum Maastricht is gevestigd aan het De Bosquetplein 7 in Maastricht; betaald parkeren is mogelijk in de direkte omgeving; vanaf Maastricht CS is het museum in ca. 20 minuten lopend te bereiken. Een routebeschrijving is beschikbaar op http://www.nhmmaastricht.nl

[webmaster]

Het fossiel op de foto (Longirostravis) is één van de topstukken die te zien is in de tentoonstelling.

[Frederik]

Hmmmm. Daar ga ik zeker eens naartoe!

[Bram]

Bedankt voor de tip! Toevallig gaan wij in de zomervakantie een dag naar Maastricht, en net als verleden jaar weer naar dit mooie museum, wat zowiezo de moeite waard is vanwege de fossielen uit Limburg zelf.

Groetjes Bram.

[Junior]

ik ga er waarschijnlijk ook even naartoe.
een kennis van mij werkt daar.
en ik ben al heel lang geïntereseerd in dinovogels als archaeopteryx.

[quarrydigger]

Denk dat ik hier binnenkort wel even naartoe ga. Moet wel 9 uren op één dag in de trein zitten maar dat heb ik er wel voor over. Het is waarschijnlijk de enige keer in dit leven dat ik deze fossielen kan zien.

QUARRYDIGGER