Bryozoa uit het Limburgse Krijt (Deel 2)

[hubertus68]

Hoi Luc,

De "oude" foto van jouw lijkt mij een duidelijk verkalkt exemplaar de zijn. Hierdoor lijken de aperturae smaller/kleiner en de randen van de zooecia dikker en hoger.
ik denk dat Paul Taylor hier meer over kan vertellen. Laten wij eens afwachten...

@Jeremy: ik ben benieuwt op de resultaten van jouw onderzoek aan de Plagioecia. De werken van Canu & Bassler over o.a. de Cyclostomata uit het Krijt en het vroege Paleogeen zijn mij bekend. Maar bedankt voor de tip!!

Bij deze een afbeelding van 'Aechmella' bidens (Hagenow, 1851). Deze soort komt algemeen voor in het bovenste gedeelte van de Maastricht Formatie. Maar zij heeft – net zoals Hagenowinella – een revisie nodig. Er curseren diverse namen:

Species typica Gargantua Jullien, 1888; Subjective junior synonym Cellepora hippocrepis fide Busk (1859), Pergens (1887); Etiam Amphiblestrum fide Pergens (1887); Etiam Steraechmella fide Pouyet & Moissette (1992); Etiam Gargantua fide Canu (1912), Malecki (1963); Etiam Membranipora fide Busk (1859); Etiam Perischisma fide Koschinsky (1885); Etiam Aechmella fide Voigt (1930); Cretaceous, Maastrichtian (The Netherlands); Cenozoic, Eocene, Lutetian (Germany, Bavaria) fide Koschinsky (1885); Eocene, ?Priabonian (Poland) fide Malecki (1963); Miocene-Pliocene occurrences now Steraechmella buski fide Lagaaij (1952), David et al. (1972)

Zoals Voigt 1930 al opmerkde heeft deze soort met Gargantua niet veel te maken. Maar het is volgens mij ook geen echte Aechmella. Daarvoor zet ik de genusnaam tussen aanhalingstekens.
Een kenmerk van deze soort zijn – ook weer net zoals bij H. odontophora – de kleine proximale tandjes, die vaak niet bewaard zijn, maar als jullie goed kijken zie je dat ze hier en daar nog te zien zijn.
Verder toont mijn exemplaar meerdere van de zeldzaam voorkomende avicularia (omcirkeld).

Ik zal deze soort verder onderzoeken, maar op het moment laat ik het bij 'Aechmella' bidens (v. Hagenow, 1851).

Groeten,
Oliver

[Lugo]

Jeremy,

bedankt voor de tip ivm de werken van Canu en Bassler. Ik heb de pdf's ondertussen gevonden op het internet.

Oliver,

jouw overzicht van de naamgeving van de 'Aechmella' bidens geeft mooi weer hoe complex deze wereld van de mosdiertjes is en hoe ook vroegere auteurs doorheen de jaren problemen hadden om elke soort in hun juiste context / geslacht te plaatsen.

Ondertussen heb ik ook weer twee exemplaren toegevoegd.
Volgens mij is het eerste specimen een Onychocella dichotoma ( Goldfuss, 1826 ).
Heel opvallend hier is de aanwezigheid van een groot aantal opengebroken fertiele cellen.

Het tweede specimen heb ik gedetermineerd als Hoplitaechmella deshayesi ( v. Hagenow, 1851 ) omwille van de aanwezigheid van de twee avicularia boven elke mondopening.
Die mondopeningen hebben bovendien ook een klaverbladachtige structuur, zoals beschreven door von Hagenow.

Groeten

Lugo

[hubertus68]

Hoi Luc,

Wat een prachtig exemplaar dat eerste! Maar het is geen Onychocella, het is een Escharifora papyracea met gesloten poren op de buitenrand van de zooecia. Nog nooit zo een groot aantal fertile cellen gezien.

Het tweede is idd een H. deshayesi. Ook dit stuk is redelijk goed bewaard. Links zien we overigens een groot vikarierend avicularium. "Vikarierend" betekend dat het avicularium de plaats van een autozooecium inneemt.

Leuk, leuk.
Bedankt voor het tonen!

Beste groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,

bedankt voor jouw reactie.
En zoals al enkele malen eerder, heb jij weer juist gezien.
Het eerste specimen is inderdaad een Escharifora papyracea.
Ik heb me laten misleiden door de afwezigheid van de open poriën, maar bij nauwkeuriger onderzoek onder de bino zijn de gesloten poriën wel merkbaar.
Bedankt voor deze correctie.

Beste groeten

Lugo

[hubertus68]

Beste bryozoa-liefhebbers,

bij deze nog twee "stekelige" exemplaren, die ik tijdens de laatste ENCI-excursie uit de top van de groeve gehaald heb:

foto 1: een kleine kolonie van cf. Dermatopora monilifera (v. Hagenow, 1851). Een zooecium (boven links) toont nog bijna alle aperturale stekels. Een zeldzame vondst!

foto 2: een klein fragment van ?Pachydera sp.. De kolonie zat vastgehecht op een spons. En zoals dit elders al ontdekt is, vormen bryozoa, die op een weker substraat zitten "ankers", om niet door de stroming weggespoeld te worden. Een vergelijkbaar stuk uit het Limburgse is een vondst van John Jagt (of was het Mart Decker?). In ieder geval is hierover 2014 een artikel geschreven worden voor GEA (Titel: "Een mosdiertje op stelten").


Groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,

het is bijna een wonder dat die o zo fragiele aperturale stekeltjes bewaard zijn gebleven op dat eerste specimen. Heel speciaal.

Die stelten bij sommige cribrimorphe soorten komen blijkbaar nogal eens voor.
Ik vond gisteren ook een fragment, waarbij duidelijk de resten van zulke stelten te zien waren.
Opvallend is ook dat de onderzijde van deze specimen niet vlak is, maar elke cel heeft een bolvormige onderkant.
Dit wijst er op dat zij inderdaad niet direct op een vlak substraat zitten.

beste groeten

Lugo

[Jeremy]

dag Oliver,

ik wil even terugkomen op jouw Calloporidae.

Toen ik over stekels schreef dat ze zo fragiel zijn dat ze door een lichte penseeltrek afbreken had ik deze groep voor ogen.
De soort die in het Mioceen voorkomt is Hincksina flustroides. Bij een andere soort zijn de stekels gevorkt of komen de stekels samen)

In het begin had ik enkel een paar specimens zonder stekels. Twee jaar nadien vond ik op een plek een paar brokken met prachtige kolonies op, met broedkamers zelfs.
Canu had geen specimen gevonden met stekels en Buge is niet zeker over de aanwezigheid van deze soort in de Faluns.
De commentaar van Buge is te begrijpen juist omdat de stekels zo dun zijn.

groeten
Jeremy

[hubertus68]

Hoi Jeremy,

een ronduit prachtige kolonie!! Goed gespot en bedankt voor het tonen.
Nu dat ik ongeveer weet, waar de bestekelde exemplaren in het Limburgs Krijt
te vinden zijn, kom ik er steeds meer tegen.
Maar zo compleet als jouw stukken zijn ze niet.

Beste Groeten,
Oliver

[hubertus68]

Beste bryozoa-liefhebbers,

bij deze een paar vondsten uit de Meerssen kalk van de ENCI:

1. Nudonychocella nuda ( Voigt & Ernst, 1985 ). Deze soort is een voorbeeld voor een zo genaamde "regessieve astogenese" (astogenese bedoeld het groeiproces van een kolonie door "knospung" (knopvorming)). Bij deze soort ontbreekt de cryptocyst (de frontale wand onder de mondopening) compleet. Alleen bij de ancestrula (het eerste dier dat de kolonie opbouwt) is een cryptocyste aanwezig. Het verdere groeiproces verloopt "regressief", er word dus door de autozooecia en de avicularia geen cryptocyste meer gevormt. De oorzaak voor dit phenomeen is niet bekend, maar het zou om een storing in het ontwikkelingsproces kunnen gaan. Er zijn namelijk geen nakomelingen van dit genus bekent. Nudonychocella heeft het K/pg-event niet overleefd.
Ik heb ergens nog een exemplaar met intacte ancestrula liggen. Als ik het vind, zal ik ook hiervan een foto posten.

2. Een vergelijkbare kolonie, die ook compleet geopende zooecia toont. Ook hier is geen cryptocyste aanwezig. Over het genus kan ik nog niet veel zeggen, misschien dat iemand meer inzicht heeft. Het zou echter om Ellisina of Amphilestrum kunnen gaan.

3. Een mooi bewaarde paddestoelvormige kolonie van Fasciculiporina plicata ( v. Hagenow, 1851 ). Op de bovenzijde zien jullie een gonozooid. Dit is het areal waar geen mondopeningen te zien zijn.


Veel plezier en
beste Groeten,
Oliver


[Bewerkt door hubertus68 op 02-11-2016 om 19:03 NL]

[Lugo]

Jeremy,

die kolonie Hincksina flustroides lijkt wel heel fragiel met zoveel onbeschermde stekels; maar zij is prachtig bewaard.

Oliver,

ik weet niet of jij de twee eerste soorten regelmatig bent tegen gekomen in jouw gruis. Maar ik heb ze in elk geval nog niet gezien ( of misschien niet herkend).
Bedankt ook voor de leerrijke bijhorende tekst.

Beste groeten

Lugo