Bryozoa uit het Limburgse Krijt (Deel 2)

[Lugo]

Na de feestdagen ben ik terug in het gruis van de Meerssen Member ( ENCI ) gedoken en bovenstaand specimen kwam al snel tevoorschijn.

Zoals gewoonlijk was er heel wat zoekwerk nodig om te proberen dit fragment op naam te brengen. En de uitkomst van dat speurwerk is weer niet zo eenduidig.
De eerste beschrijving dateert van 1887 door Marsson en hij beschrijft de soort onder de naam Membranipora monocera.
Vervolgens vermeldt Pergens deze soort als Eschara ( Membranipora) monocera Marsson ( uit Nouveaux bryozoaires du Crétacé du Limbourg, 1893 ) en benoemt Voigt in 1930 deze soort als Stamenocella cf. monocera Pergens 1893.
Maar ik vermoed dat ook deze naam niet meer geldig is en dat de nu geldende naam Callopora monocera Marsson, 1887 is. Helemaal zeker ben ik echter nog niet.

Lugo

[hubertus68]

Hoi Luc,

ik denk dat jouw het goed opgezocht hebt. Alhoewel de gelijkenis met Stamenocella (marlierei) erg groot is. De Calloporidae uit het Limburgse hebben, denk ik, een goede revisie nodig. Er bestaan zijn vele soorten beschreven, die nauwelijks van elkaar te onderscheiden zijn. SEM-foto's zouden hierover uitsluitsel kunnen geven, maar ik denk dat men enige soorten ook samenvatten kan.

Beste Groeten,
Oliver

[Bewerkt door hubertus68 op 05-01-2017 om 18:30 NL]

[hubertus68]

Beste fossiel.netters,

bij deze twee foto's van een kolonie, die 1960 door Prof. Erhard Voigt in de groeve Curfs verzameld werd. Ik heb deze van een duitse verzamelaar gekregen, die het materiaal van Voigt, dat in verloop van de volgende jaren in bezit van een andere verzamelaar was, overgenomen heeft.

Ik heb heel wat recherche gedaan en kom uitendelijk niet bij een naam uit.

De beste kanshebber is naar mijn mening Biflustra (Membranipora) argus (d'Orbigny, 1852, pl. 689). Deze werd 1900 door Canu tot Membranipora argus omgedoopd. Deze soort kan ik echter niet terugvinden in de bestanden van het webportal "Bryozone".

Een andere vergelijkbare soort, die o.a. door Voigt uit Kunrade genoemd word is Membranipora marssoniana (Voigt, 1924). Voigt beschouwde deze soort als synonym voor een door Marsson foutief als Biflustra variabilis (d'Orbigny, 1852, pl. 689) gedetermineerd stuk uit het Krijt van Rügen. Ook M. marssoniana duikt nergens op in de latere literatuur of op "Bryozone".

Na vergelijking van de beschrijvingen en afbeeldingen van Voigt, Canu en d'Orbigny lijkt mij dat het bij de door Voigt als M. marssoniana beschreven stukken eigentlijk om Biflustra (Membranipora) argus (d'Orbigny, 1852) gaat.

Wat de drie auteurs helaas niet beschreven hebben zijn de avicularia, de ovicellen en het feit dat deze soort niet zelden geregeneerde zooecia toond. Gelukkig toond mijn exemplaar alle drie kenmerken, wat zeker een nieuwe beschrijving waard is.

@Luc: zou jij mijn uitvoeringen kunnen volgen en heb jij misschien vergelijkbare stukken in de collectie?

Beste Groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,

na wat opzoekwerk lijkt mij dat de afbeelding van Biflustra argus in het werk van d'Orbigny veruit het beste overeenkomt met jouw specimen.
Wat door Marsson wordt beschreven en afgebeeld als Biflustra variabilis lijkt mij qua doorsnede zeker niet te kloppen. Maar ik vind dan weer wel dat de door Voigt benoemde en afgebeelde specimen van M. marssoniana identiek zijn met de door Marsson benoemde soort Biflustra variabilis.
Hier is ook de link https://science.mnhn.fr/institution/mnh ... stCount=99
, die ik gevonden heb van Canu die Biflustra argus omdoopt tot Membranipora argus.
Dus mijn conclusie is dat jij inderdaad juist zit met Biflustra argus (d' Orbigny, 1852 ), maar wat de momenteel geldige benaming is, durf ik ook niet te zeggen.

Beste groeten

Lugo

[hubertus68]

Hoi Luc,

bedankt voor jouw reactie. De actueelste naam blijkt Membranipora argus te zijn.
Ik hou dus op deze. Ik zie tenmindste geen reden om van een andere soort uit te gaan.


Beste Groeten,
Oliver

[hubertus68]

Beste fossiel.netters,
beste Luc

bij deze enkele kolonies uit de groep Porina/Beisselina, die vaak met elkaar verward worden. Vooral het eerste stuk word vaak foutief als Porina foveolata gedetermineerd. Het gaat echter om de door Goldfuss en later door von Hagenow beschreven soort Beisselina filograna (Goldfuss, 1826).

Hier de namen van de afgebeelde stukken:

Foto's 1 + 2: Beisselina filograna (Goldfuss, 1826 onder de naam Eschara filograna). Een kenmerk zijn de langwerpig gebogene ?avicularien, die links en rechts van de mondopeningen liggen. Vooral het centrale gedeelte van de kolonie toond deze "boogjes".

Foto's 3 + 4: Porina foveolata (v. Hagenow, 1851). Opvallend zijn de grote ronde avicularia (hulpcellen), die in het centrale gedeelte van de takjde liggen.

Foto's 5 + 6: 'Eschara' variabilis (v. Hagenow, 1851). Voigt beschouwde deze soort 1979 als synomiem voor Porina foveolata. Een revisie werd echter nooit gedaan. Een 'problematicum'.

Foto's 7 + 8: Porina foveolata, bladvormige dichotoom vertakde kolonie (v. Hagenow, 1851)

Foto 9: cf. 'Eschara' ?semistellata (v. Hagenow, 1851). Deze soort is ook weer zo een 'problematicum'. Alhoewel het uiterlijk duidelijk overeenkomd met de door v. Hagenow beschreven soort, duikt deze in de actuelere literatuur niet meer op. In 1886 beschouwde Pergens deze soort als identisch met 'Eschara' desmaresti (v. Hagenow, 1851). Hij beschreef de door hem gevonden stukken uit het Boven-Krijt van Faxe (Denemarken) in vervolg als E. desmaresti. Helaas voegde hij geen afbeeldingen aan zijn beschrijving toe.
In de monografie van Hagenow zijn er echter grote verschillen tussen beide soorten te herkennen. E. semistellata komt vanwegens de duidelijke richels onder de mondopening het dichtst bij, vandaar mijn voorlopige determinatie.

Foto 10: Porina quinquepunctata (v. Hagenow, 1851). Deze soort word vaak verward met de in Limburg algemeen voorkomende soort Beisselina striata (Goldfuss, 1826). Een kenmerk zijn de iets verdiepde arealen tussen twee verticaal over elkaar staande mondopeningen en de (bij goede bewaartoestand) fijf porien, die in deze arealen liggen en die net zoals op een dobbelsteen gerangschikd staan.

Veel kijkplezier en
Beste Groeten,
Oliver


[Bewerkt door hubertus68 op 24-01-2017 om 11:04 NL]

[KoenJ]

Mooie foto's, Oliver!

[hubertus68]

KoenJ schreef:
Mooie foto's, Oliver!

Dankjewel, Koen!
Ik heb de foto's met een hogere resolutie geupload (upgeload??).
Ik hoop dat de fossiel.net-server mij dit niet kwalijk neemt.
Het voordeel is dat ik de foto's zo ook voor printmedia gebruiken kan
en ik niet altijd twee versies van een foto opslaan moet.

Groeten,
Oliver

[Lugo]

Hoi Oliver,

heel mooie foto's en een moeilijke groep om te determineren vind ik.
Ik kan mij zeker vinden in de determinatie van de meeste afbeeldingen, maar bij de laatste foto heb ik toch een andere interpretatie.
Hier zou ik toch denken aan B. striata, vooral ook omwille van de omrande mondopeningen.

Mijn specimen op foto 2 heb ik dan ook in mijn collectie gedetermineerd als een B. Striata ( Goldfuss 1826 ).
Bij de Porina quinquepunctata ( V. Hagenow, 1851 ) op foto 1 zijn er inderdaad de 5 omgevende poriën, maar ook de verzonken mondopening, zoals beschreven door v. Hagenow.

Wat denk jij van deze benadering?

Beste groeten

Lugo

[hubertus68]

Hoi Luc,

ik ben het eens met jou. Althans zie ik duidelijke overeenkomsten tussen B. striata en P. quinquepunctata. Dit is de reden waarom ik schreef dat deze soorten vaak met elkaar verward worden. Nu heb ik ze blijkbaar zelf met elkaar verward.

Het verschil zijn eigentlijk alleen maar de iets naar buiten gewelfde arealen die links en rechts van de zooecia verlopen. Hierdoor lijken de kleine arealen tussen twee verticaal boven elkaar staande mondopeningen iets verdiept.
Is P. quinquepunctata een meer verkalkt stadium van B. striata?

De fijf porien (die Porina quinquepunctata de naam geven) vind ik ook bij mijn stuk terug. Zelfs noch een beetje duidelijker als op jouw eerste foto.

Ik denk dat wij echter voorlopig van twee verschillende soorten uitgaan zouden.

Hartelijk dank voor de reactie en beste Groeten,
Oliver