Botten van Zeeland

[Hidde]

Ook deed ik een wat lugubere vondst. Op de laatste dag wilde m’n schoonouders naar een marktje in een klein dorpje aan de kust. Hier aangekomen bleek deze alleen in de zomer maanden plaats te vinden. Helaas. We zijn even door het kleine dorpje gewandeld en kwamen bij een kerkje. Deze was open en we hebben binnen het prachtige orgel en kleurrijke ramen staan bewonderen. Over het kerkterrein terug lopend naar het dorpje passeerde we wat bordjes die vertelde dat er een nieuwe tuin aan gelegd werd. Dit was duidelijk te zien door de kale omgeploegde aarde en een hoop zand wat het midden hield tussen puin uit de bouw en tuinaarde. Toen we erlangs liepen merkte ik een runderkies op. Leek mij niet fossiel, maar toch heb ik er; of erg enthousiast over verteld; of mijn schoonvader wilde van me af want hij zei dat ik nog wel even bij de bult zand mocht rond kijken. M’n vriendin en haar zusje wilde een sieradenzaak in aan de andere kant van het dorpje en daar zouden ze nog wel eventjes blijven. Dus ik stopte de kies in m’n zak en liep terug naar de bult zand. In alle rust rond kijkend vond ik al snel een paar teenkoten en 3 wat grote botten van koeien en paarden. De grotere botten leken me vrij recht afgehakt, leek me slachtafval. Ik had een Jumbo tasje mee genomen voor de markt, maar dat werd nu m’n botten-tasje. Een paar passen naast de bult zag ik ook iets uit het zand steken. Een groot stuk schedelfragment met nog een mooi zigzag aan de rand. Eveneens aan één kant vrij recht afgesneden. Heel even borrelde de gedachten aan mens bij me boven, maar die relativeerde ik al vrij snel weg. Op de Zandmoter en MV2 worden wel eens schedel fragmentjes gevonden waarvan het verschil tussen mens en mammoet heel moeilijk te bepalen valt. Ik had hier ook botten en tanden van grote grazers (koe en paard) gevonden, dus vee leek me waarschijnlijker. Het zand van de bult was ook verspreid over het kerkterrein en hier en daar staken stukken steen en bot uit het zand. Een paar lange slanke botten, wat ribben enkele mooi complete wervels en iets wat leek op een sleutelbeen vonden in nog geen 10 minuten hun weg naar m’n tas. Het had geregend de afgelopen dagen en daardoor leek heel wat materiaal vrij gespoeld te zijn. Op sommige plekken lag een hoge concentratie hele kleine botjes, net iets smaller dan mijn vinders. Inmiddels was ik al behoorlijk dichtbij de kerk gekomen, maar dat merkte ik pas veel later. Na die eerste kies had ik geen tanden meer gevonden en ik wilde nog wel een paar hebben, of zo’n mooie kaak waar de tanden nog in staan. Ja dat leek me wel wat. Moest maar eens wat beter gaan zoeken. En vrijwel direct zag ik een klein stukje bot 1 cm voor m’n grote teen. Dus op mijn knieën om dat bot uit het zand te trekken. Ja het was duidelijk een kaak! Niet zo’n grote, maar tjonge jonge misschien wel roofdier. Dat zou gaaf zijn! Draai hem om en klop het zand eraf en… ik voel m’n enthousiasme weg ebben. Mens. De kaak van een mens.

Daar zit je dan. Alleen en met bevende handen op je knieën in het zand, voor een klein kerkje ergens in Zeeland. De kaak had ik direct weer terug gelegd alsof ik het daarmee ongedaan kon maken. Ik dacht ik moet iets doen, dit kan zo niet. Ik stond op en keek om me heen. Niemand. Die kerk, misschien dat daar iemand is die ik kan vertellen wat ik hier zojuist uit het zand heb gehaald. Ik kom bij de deur en… Potdicht. Oef. Wat nu? Ik bedacht me dat er aan het eind van de straat een cafeetje was. Daar dan maar heen. Over het terrein lopend kijk ik naar de plek van de vondst. De kaak met op de achtergrond de grote gotische ramen gaven zo’n bizar gezicht, dat ik erheen gelopen ben en de kaak afgedekt heb met de tas. Pas terwijl ik dat doe bedenk ik me dat er misschien al wel een half mens aan botten in de Jumbo-tas zit. Ik onderdruk de neiging om te vloeken maar net. (Dit kon best nog wel eens een pastor zijn geweest). En loop naar het café. De barvrouw vond het een vreemd verhaal, maar vertelde wel dat ze afgelopen week grote ploegmachines bezig had gezien. Vandaar dus al die recht afgesneden botten... De barvrouw ging proberen iemand van de kerk te bellen. Ze gaf me een toeristen boekje van de omgeving omdat ze dacht dat daar misschien wel een nummer van de kerk in zou staan. Op de eerste bladzijde die ik opensloeg zag ik het nummer van de lokale politie. Ik dacht die moet ik hebben. De telefoniste was erg vriendelijk en stuurde een eenheid mijn kant op. Toen die aan kwamen heb ik hen de plek laten zien en zijn we nog kort over het terrein gelopen wat nog meer botten opleverde. Alles ging in de Jumbo tas en mee naar het bureau. Gelukkig hoefde ik zelf niet mee. Ze bedankte me hartelijk en benadrukte dat het belangrijk is menselijke resten te melden.

Toen ze wegreden bedacht ik me op eens dat ik de runderkies nog in m’n zak had. Het was overduidelijk niet menselijk dus die zouden ze waarschijnlijk toch niet willen hebben. De kies is hooguit sub-recent, maar toch ligt hij nu in de vitrine. Een herinnering aan deze bizarre maar ook bijzondere ervaring.

Inmiddels heb ik telefonisch contact gehad met de gemeente archeoloog. Het gebied is afgezet en afgezocht. Het gevonden materiaal zal waarschijnlijk tussen 1300 en 1800 begraven zijn. (Onder Napoleon mocht niet meer in de buurt van huizen en bij kerken begraven worden, maar daar trokken ze zich in Zeeland niet zo veel van aan, dus het zou nog ietsje jonger kunnen zijn). Het materiaal word terug gegeven aan de kerk die het willen herbegraven op een moderne begraafplaats.

[Bewerkt door Hidde op 02-11-2017 om 12:26 NL]

[sjaak]

Bizar. Erg slordig ook van die aannemers om de grond zo te verstoren. Dat had men toch kunnen weten? Goed gehandeld! Wat vond de schoonfamilie ervan?

PS
Maar het verschil tussen een fragment mammoetschedel en een mensenschedel zou moelijk te zien zijn? Hoe bedoel je dat? Het is wel zo dat de binnenkant van de onderkaak wat lijkt op een mensenschedel maar het verschil zie je wel. Van boven hebben mammoeten van die luchtkamers.

[Masterofearth]

Ik heb vaker in oostenrijk en duitsland op braak liggende terreinen gelopen die in het verleden begraafplaatsen waren geweest en recent waren omgeploegd of uitgegraven voor bouw werkzaamheden. Ook daar vond ik allerlei (vaak gebroken) botmateriaal wat bij het verwijderen van de graven was gemist, zoals wervels, ribben, schedel fragmenten etc... Hier werd door de boer of bouwvakkers niets mee gedaan omdat het bekend was dat er graven hadden gelegen. De graven waren met grote machines geleegd en de inhoud door een zeef gehaald maar dit werd niet nauwkeurig gedaan en er was veel materiaal naast de zeef gevallen. Blijkbaar wordt er niet altijd voorzichtig met de doden omgesprongen. Ik heb ook niets mee genomen ten eerste uit eerbied en ik ben ook totaal niet geinterreseerd in menselijke resten/geschiedenis.

[Hidde]

Ik snap dat graven geruimd moeten worden, maar jammer te horen dat in Oostenrijk/Duitsland niet zo respectvol met deze resten word omgegaan..
Ik ben opzich wel geintereseerd in ons verleden en als het fossiel was geweest had ik het graag willen meenemen, maar in deze situatie voelde ik me een grafrover en dat is niet fijn.

Sjaak, ik snap helemaal wat je bedoeld met mammoetschedel. Door een bevriende verzamelaar zijn kleine fragmenten van die luchtkamers wel eens aangezien voor kleine stukjes mensen schedel. Heb er ook iets over opgevangen op de determinatie dag in Rotterdam, maar heb er toen weinig aandacht aan besteed. Dus een echte uitleg moet ik je schuldig blijven ben ik bang.

Hidde

[Bewerkt door Hidde op 04-11-2017 om 15:24 NL]