Gotland-reis : 2 - 23 mei 2024

[Spongebob]

.
Afgelopen donderdag ben ik teruggekeerd van een 3 wekenlange reis naar het Zweedse eiland Gotland in de Oostzee. Voor mij de derde keer dat ik het eiland heb bezocht, maar terwijl het de eerste keren een zomervakantie met af en toe een beetje zoeken betrof, heb ik deze keer meer (bijna volledig) mijn aandacht gericht op de geologie van het eiland. Een eiland dat de laatste tijd voortdurend in het nieuws is vanwege de toetreding van Zweden tot de NAVO en de strategische ligging t.o.v. Rusland. https://nos.nl/artikel/2434340-zweeds-e ... schap-navo
.

.
De voorbereidingen bestonden uit het doornemen van de mij/ons beschikbare literatuur. Met name de publicaties van Andrea Rohde (Fossilien Sonderheft 2016 'Gotland', 'Gotland : Natur - Geschichte - Landschaft' en 'Auf Fossiliensuche an der Ostsee') waren daarbij zeer bruikbaar.

.
Daarnaast de enigszins verouderde excursiegids van Regnéll en Hede ('The Lower Palaeozoic of Scania / The Silurian of Gotland'), het boek van Sara Eliason 'Solstenar och kattskallar' (maar dan als Duitse versie ) en van Harrie Wolters mocht ik het boek 'Fossiliensammeln in Südskandinavien' van Palle Gravesen lenen. Dit laatste boek gaf een aantal mogelijk te bezoeken ontsluitingen op de heen- en terugweg in Zuid-Zweden, zodat de reis aangenaam kon worden onderbroken met geologisch interessante excursiepunten.

[sjaak]

Benieuwd naar de vondsten! Ik heb zelf in Gotland destijds een lokaal boekje gekocht in het Engels. Iets met Catstones.

[insistentamount]

Dit is ook het boekbasket random dat ik kocht toen ik naar Gotland ging.

[Spongebob]

De reis heb ik ondernomen samen met mede-Paleozoïcumliefhebber Percy, voor wie kamperen in een tent een geheel nieuwe uitdaging was. Op de heen- en terugreis hebben we overnacht in een tent, maar aangezien de temperatuur op Gotland begin mei niet al te hoog is, hebben we voor het verblijf aldaar gekozen voor een zomerhuisje. Achteraf gezien helemaal goed, omdat de temperatuur de eerste week ’s nachts afkoelde tot op het vriespunt.

Naast het doornemen van de beschikbare literatuur, zijn we vooraf al op ‘studiebezoek’ geweest bij de familie Hofman in Oosterbeek, bij Peter en Karin de Vries in Hoogezand en de LVGA-afdeling Zwolle voor een lezing van Dick Lont.

Het boeken van een huisje via Novasol was eenvoudig, maar bij het boeken van de ferry kwamen er problemen . Via de internetsites kwamen we terecht bij DirectFerries en tijdens onze pogingen om te boeken kregen we correcties van beschikbare afvaarten en foutmeldingen door, terwijl er al geld was overgemaakt via de creditkaart. Bij navraag bij de helpdesk van VISA werd oplichting verondersteld en werd aangeraden om mijn creditcard meteen te blokkeren: een bootreis in Zweden, geld overmaken op een Engelse rekening en een bedrijf gehuisvest in Ierland(!), dat rook naar narigheid. Het inmiddels overgemaakte geldbedrag kon op dat moment niet worden teruggehaald. Schrik!

[Spongebob]

Hoewel de schrik er even goed in zat, bleek er achteraf niets aan de hand. De helpdeskmedewerkster, die dagelijks voortdurend met fraudezaken te maken heeft, had mij op het verkeerde been gezet. DirectFerries parkeert het overgemaakte geld namelijk en zoekt dan een geschikte overvaart op de gewenste data en tijd of in de buurt daarvan. Dat kan enige tijd in beslag nemen, maar omdat we foutmeldingen kregen en door opnieuw te proberen inmiddels dubbele boekingen hadden gedaan, voelde het niet goed. Via een andere site (rechtstreeks bij de veerdienst DestinationGotland) met een andere creditcard, lukte het wel en ongeveer een week later werd al het geparkeerde geld keurig teruggeboekt door DirectFerries.

[Spongebob]

Nadat alle boekingen waren gedaan, besloten we om niet de eerste dag naar de eerste overtocht te racen, maar een dag eerder te vertrekken en een nacht te bivakkeren op de camping bij Katharinenhof op het schiereiland Fehmarn. Zo konden we de volgende morgen zonder file-leed meteen aansluiten in Puttgarden voor de veerboot naar Denemarken. De overgebleven beschikbare tijd gingen we het nabijgelegen strand op om te zoeken naar zwerfsteenfossielen. Met name zgn. ‘grünlichgraues Graptolithengestein’ had daarbij onze aandacht. Die vonden we ook wel, maar helaas lieten de graptolieten verstek gaan. Hier een exemplaar dat ik hier in 1991 heb gevonden:

Verder dan enkele gemankeerde zee-egels en een aardig stuk bryozoënvuursteen kwam ik niet.

Hoewel het een Paleozoïcum-reis diende te worden, mocht deze toch mee

[Spongebob]

De strakblauwe lucht op de foto’s doet anders vermoeden, maar er woei een snijdende oostenwind en zelfs onder deze omstandigheden waren er nog enkele andere zoekers op het strand.
De volgende morgen stonden we vroeg op en meldden we ons bij de veerboot van Puttgarden. Weliswaar drie uur te vroeg, maar dat maakte niet uit zodat we drie uur wonnen op ons schema.

Vervolgens in rap tempo over Denemarken (langs Møn en Faxe ) naar de Øresundsbron; een combinatie van een tunnel op de Deense zijde en een prachtige hangbrug aan de Zweedse kant, samen 16 kilometer. Kost wat, maar dan heb je ook wat.https://www.google.com/search?q=%C3%B6r ... p1dkRGUXp0

[Spongebob]

Vroeg in de middag kwamen we aan bij Kåseberga, een pareltje aan de zuidkust van Schonen.
Na enige ruzie met het daar aanwezige parkeerapparaat en een goedgeefse Zweedse dame die voor ons cash het parkeergeld betaalde,
gingen we het strand op om te zoeken in de zgn. Colonus-Schiefer. Met een beetje geluk zou hier in de silurische leistenen graptolieten te vinden zijn.
Het was even wennen, maar al gauw kwamen de eerste vondsten van parallel gelegen Monograptus-staafjes tevoorschijn.

Bovendien ben ik nog even naar boven geklommen om op het klif het 'Stonehenge van Zweden' te bekijken...werkelijk schitterend!

[Spongebob]

Na Kåseberga zijn we richting Brantevik gereden en om niet in de problemen te komen voor een volgende overnachting hebben we in de loop van de verdere middag eerst een kampeerplek opgezocht. De camping bij Brantevik leek ons een tikkeltje commercieel en daarom kozen we voor een natuurlijk gelegen camping bij Baskemölla. http://www.baskemöllaif.se/
Er was op deze bescheiden camping geen receptie fysiek aanwezig, echter bij de ingang stond een bordje met telefoonnummer. Helaas lukte het niet om op deze wijze contact te leggen... maar ook hier was er weer een behulpzame Zweed die ons hielp. Dankzij hem kregen we een code om de sanitaire voorzieningen en een volledig ingerichte keuken te gebruiken. Het stageld (20 Zweedse kronen) moest gedeponeerd worden in een soort brievenbus. Wat een vertrouwen! En super dat zoiets nog kan in deze wereld!

Nadat we de tent alvast hadden opgezet, zijn we naar de kust bij Brantevik gegaan om daar te zoeken naar o.a. trilobieten in de Cambrische stinkkalk

[Spongebob]

Aan de kust bij Brantevik kun je prachtige halfmiljard oude golfribbels zien. Ook allerlei vroege levenssporen.

De zwarte Boven-Cambrische stinkkalk die hier ook als losse stenen in het strand liggen, bevat talrijke (kleine) trilobieten en ook leuke brachiopoden.

Cambrische trilobieten Brantevik.jpg (165.87 KiB) 1015 keer bekeken

Bovendien komen brokken anthraconiet (waarvan ik altijd dacht dat het zeldzaam was) voor, dat zo mooi spiegelt als je de steen kantelt in de zon.

en zelfs paarse fluoriet.

Hakken is aan deze geologisch interessante site natuurlijk niet toegestaan, maar aangezien er ook flinke vuurplaatsen en rommel aan het keienstrand waren achtergelaten konden we niet nalaten een paar losse stenen aan de erosie te onttrekken. We waren nog maar twee dagen onderweg en moesten sowieso streng zijn in de selectie van vondsten want de ‘hoofdmaaltijd’ moest nog komen.

Wildemanskruid

Het Wildemanskruid was net mooi in bloei.