Pas binnen gekomen:
PERSBERICHT
Fossiele reuzen-zeeschildpad eindelijk compleet
Achterpoot is laatste stukje in 66 miljoen jaar oude puzzel
Eén ding valt onmiddellijk op aan de fossiele reuzen-zeeschildpad van het Natuurhistorisch Museum Maastricht: de achterpoten ontbreken! Een nieuw fossiel brengt daar eindelijk verandering in.
In 2006 ontdekte fossielenverzamelaar Hein Lemmens bij Maastricht de 66 miljoen jaar oude resten van een reuzen-zeeschildpad. In samenwerking met het Natuurhistorisch Museum Maastricht is het fossiel verder uitgegraven, en momenteel wordt het gedeeltelijke skelet in het museum uit de kalksteen vrijgeprepareerd.
Zeer bijzonder aan de nieuwe schildpadvondst is dat ook het dijbeen bewaard gebleven is. Het schild en de voorpoten van de Maastrichtse reuzenzeeschildpad waren al goed bekend, maar van het dijbeen was nog niet eerder een compleet, perfect driedimensionaal bewaard gebleven fossiel gevonden.
In het Natuurhistorisch Museum Maastricht was al het meest complete exemplaar dat ooit gevonden is te zien, maar ook bij dat fossiel ontbreken de achterpoten. Op zich is dat niet verwonderlijk, want haaien en andere aaseters maakten 66 miljoen jaar geleden korte metten met de makkelijk af te happen flippers van een dode zeeschildpad. Dat maakt de vondst van een dijbeen extra bijzonder.
Dankzij de nieuwe vondst van Hein Lemmens krijgt het skelet van de Maastrichtse zeeschildpad eindelijk de achterpoten terug. Op zaterdag 14 juli zal preparateur Hans Brinkerink poten monteren aan een afgietsel van het eerder ontdekte zeeschildpadskelet. Allopleuron hofmanni, zoals het 66 miljoen jaar oude reptiel voluit heet, is dan eindelijk compleet.
Natuurhistorisch Museum Maastricht
De Bosquetplein 7, Maastricht
www.nhmmaastricht.nl /
museum@maastricht.nl / 043 3505490
Achtergrondinformatie bij de schildpadvondst
De vondst
De nieuw-ontdekte resten van de fossiele reuzen-zeeschildpad zijn afkomstig uit de kalksteen van groeve ’t Rooth, bij Bemelen, iets ten oosten van Maastricht. De kalksteen is zo’n 66 miljoen jaar geleden gevormd, aan het einde van het Krijt, toen Limburg nog bedekt werd door een tropische zee. Het nieuwe skelet is niet compleet; op de botten zijn krassen van haaientanden te zien. Het feit dat onderdelen van de achterkant van het schild kris-kras door elkaar, dwars over botten van de nek heen liggen, geeft al aan dat de haaien bijzonder slordige eters waren. De schildpad staat voluit bekend onder de naam ‘Allopleuron hofmanni’.
PadLab
In de tijdelijke expositie ‘PadLab’, die van 2 tm 22 juli in het museum te zien is, staat het nieuw-ontdekte schildpadfossiel centraal. Het publiek kan de prepareerwerkzaamheden van heel dichtbij volgen. Het vrijprepareren van fossiele botten is precisiewerk; de botten zijn veel breekbaarder dan de toch al zachte kalksteen. De preparateurs halen de kalksteen korreltje voor korreltje weg, waarna het fossiele bot met speciale impregneermiddelen wordt verstevigd.
Het gedeeltelijke schildpadskelet komt inmiddels langzaam uit de kalksteen tevoorschijn. Tijdens het project is niet alleen museumstaf bezig met de prepareerwerkzaamheden, ook enkele amateur-verzamelaars werken mee aan de preparatie. PadLab is een open laboratorium, waarbij er alle gelegenheid is tot het stellen van vragen.
Rondom het PadLab staat een opstelling met andere schildpadfossielen uit de collectie van het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Informatiepanelen én een gratis ‘meeneemboekje’ geven uitgebreide achtergrondinformatie over het leven, het ontstaan en de evolutie van de zeeschildpadden, en over het verzamelen van fossielen.
In PadLab wordt, tot 22 juli, elke middag gewerkt van 14:00-17:00 uur.
Compleet model
In de expositie staat een afgietsel van het vooralsnog incomplete fossiel van de Maastrichtse reuzen-zeeschildpad; preparateur Hans Brinkerink (Vista Natura, Baarn) heeft de ontbrekende botten van de achterpoten inmiddels gemodelleerd op basis van losse vondsten die het museum al in de collectie heeft, aangevuld met de nieuwe vondst van Hein Lemmens. Op zaterdagmiddag 14 juli zal Hans Brinkerink de achterpoten komen monteren. Ook dit werk is voor het publiek te volgen.
Eén ding ontbreekt nog aan het skelet: het puntje van de staart. Mannetjes-zeeschildpadden hebben een wat langere staart dan vrouwtjes-zeeschildpadden, en voor de Maastrichtse reuzenzeeschildpad was dat niet anders. Afgezien daarvan zijn de skeletten van mannetjes en vrouwtjes identiek. Mogelijk komen er nog een paar staartbotjes uit de resterende kalksteenbrokken tevoorschijn, en misschien valt dan te zeggen of het bij de nieuwe vondst om een mannetje of een vrouwtje gaat. De staart zal dan op basis van die botten gemodelleerd worden.
De ontdekker
Hein Lemmens is één van de actieve verzamelaars die rondom Maastricht regelmatig in steengroeves te vinden is. Dankzij het enthousiasme en de inzet van amateurverzamelaars als Lemmens worden er regelmatig nieuwe, bijzondere fossielen uit de 66 miljoen jaar oude kalksteen veiliggesteld. De reuzen-zeeschildpad is de nieuwste verrassing uit het Maastrichtse Krijt.
Samenwerking met amateur-verzamelaars
De vondst is gedaan in groeve ’t Rooth van de firma Ankerpoort. Ankerpoort stelt de groeve regelmatig open voor amateur-fossielenverzamelaars, waardoor haast ieder weekend verzamelaars de kalksteen kunnen afspeuren.
De afgelopen jaren zijn al meerdere zeer bijzondere fossielen door amateurverzamelaars ontdekt, zoals de laatste ‘dinosaurusvogel’ – een oervogel die nog tanden in de snavel had; een verrassend bijzonder fossiel zoogdiertandje, en de ‘nieuwe’ mosasaurus Prognathodon saturator, beter bekend onder zijn bijnaam ‘Bèr’. De nieuwe schildpad-vondst onderstreept nog eens de enorm belangrijke inbreng van amateur-verzamelaars voor de paleontologische wetenschap.
).
.
