ter controle...

[Casper]

zou iemand voor mij het volgende stukje even willen controleren?
het zal op mijn website komen te staan.

alvast bedankt

Groeten, Casper





De definitie van \"fossiel\"
Bij het woord \"fossiel\" denken veel mensen aan een afdruk in steen van een beest dat vroeger geleefd heeft. de definitie die de wetenschap voor het begrip \"fossiel\" geeft is echter anders. wetenschappers definiëren \"fossiel\" als volgt: een fossiel is een spoor of een rest van een organisme ouder dan 10.000 jaar.
(noot: dit getal zal volgens mij niet uit de lucht gegrepen zijn, aangezien het Pleistoceen 10.000 jaar geleden eindigde en het Holoceen, waarin wij nu leven, begon. aangezien het de grens Pleistoceen-Holoceen volgens de nieuwste inzichten op 11.500 jaar ligt -zie de ISC bij \"tijdtafels\"-, zou logischerwijs de 10.000 in de definitie veranderd moeten worden naar 11.500. of dit ook gebeurd is weet ik niet.)
volgens deze definitie hoeven fossielen dus niet persé versteend te zijn, en -andersom- versteende organismen hoeven ook niet altijd fossiel te zijn. voorbeelden zijn de bevroren mammoeten uit Siberië die uit het Pleistoceen stammen, en het Australische kreeftje Thalassina (zie een voorbeeld bij geleedpotigen) dat, door de klei waarin het leeft, binnen enkele jaren na zijn dood al kan verstenen.
Het fossilisatieproces
fossiel worden heet fossiliseren. volgens de definitie kan een organisme al fossiliseren door gewoon erg oud te worden, maar meestal wordt met fossilisatie het proces waarbij een organisme versteent bedoeld.
fossiliseren kan op veel verschillende manieren gebeuren. ik beschrijf er een paar.
ten eerste kan het organisme (bijvoorbeeld een schelpje) gewoon bewaard blijven zoals het is, maar ingebed in steen. het kan ook zijn dat de schaal oplost. (in de sedimenten op de zeebodem bijvoorbeeld). dit laat dan een afdruk van de buitenkant en/of binnenkant achter, en wanneer het bijvoorbeeld een schelp met twee kleppen of een slakkenhuis was, kan er een steenkern ontstaan. (een steenkern is een mal van het inwendige.) de holtes die overgebleven zijn waar de schaal is opgelost, kunnen echter ook opgevuld worden met nieuwe mineralen. in zo\'n geval is het fossiel gemineraliseerd.
door allerlei andere processen, omstandigheden en te verstenen dieren zijn er nog veel meer manieren van fossiliseren mogelijk. dit zijn er zo veel dat ik het maar bij de manieren die ik hierboven heb beschreven -de meest voorkomende manieren- laat. de rest laat ik geheel aan eenieders fantasie over.

De systematische naamgeving van fossielen
fossielen worden -net als alle huidig levende organismen- naamgegeven volgens het systeem bedacht door Carolus Linnaeus (hoewel sterk veranderd op sommige punten). dit systeem is een hiërarchie, net als bijvoorbeeld bij auto\'s. eerst heb je het merk (bijv. Chrysler), dan daaronder het type (bijv. 300C). weer daaronder heb je soms weer enkele \"subtypes\" (ik heb geen verstand van auto\'s, ik weet niet of dit een naam heeft en zo ja welke) (bijv. SRT8). het systeem dat wetenschappers gebruiken voor het indelen van organismen heeft wat meer trappen. deze trappen heten taxa (enkelvoud: taxon). in volgorde van algemeen tot specifiek:
--Rijk (Regnum)
--Stam (Phyllum)
--Klasse (Classa?)
--Orde (Ordo)
--Familie (Familia)
--Geslacht (Genus)
--Soort (Species)
--Ondersoort (Subspecies)
--Vorm (Forma)

Weet wel dat er ook veel taxa zijn waar onder-\'s en boven-\'s ( \"sub-\'s et super-\'s\") voor staan. bijvoorbeeld onderorde. deze heb ik niet allemaal in mijn lijst gezet omdat ik tot nu toe geen éénduidige bronnen heb kunnen vinden hierover. bovendien zijn deze sub-\'s en super-\'s vaak optioneel, en worden alleen gebruikt wanneer een taxa een trapje hoger of lager in de hiërarchie niet volstaat.
Als je het over een bepaald fossiel hebt, hoef je niet alle taxa op te noemen. we houden het op geslacht en soort, en eventueel \"ondergeslacht\" (subgenus), ondersoort en soms ook de vorm. het is voldoende om deze taxa te noemen omdat een zelfde twee verschillende geslachten met dezelfde naam niet voor kunnen komen. hetzelfde gebeurt ook wanneer er over auto\'s gepraat wordt. als je er bijvoorbeeld van overtuigd bent dat de ander weet dat 300C SRT8 bij het merk Chrysler hoort, kun je de merknaam ook weglaten.
de notatie van de wetenschappelijke naam van een fossiel is als volgt:
Genus (Subgenus) species subspecies forma forma.
het lijkt hier alsof de vorm twee keer genoemd dient te worden, maar dit is niet zo. het is gebruikelijk om voordat je de vorm vermeldt, altijd het woordje \"forma\" ervoor zet.
ook wordt over het algemeen een wetenschappelijke naam cursief geschreven/gedrukt, en wordt het genus en het subgenus met een hoofdletter vermeld. het subgenus hoort ook nog tussen haakjes.
Het subgenus dient vermeld te worden wanneer deze er is in het voorgenoemde genus, en ook de soortnaam vermeld is. de soortnaam hoeft alleen vermeld te worden wanneer deze bekend is. hetzelfde geldt voor ondersoorten en vormen, met als verschil dat elk genus soorten kent, maar niet elke soort ondersoorten en/of vormen. wanneer je de soort niet weet, zet dan achter het genus of subgenus (als je deze wel weet) \"sp.\" dit is een afkorting voor species. als je de soort wel weet maar de ondersoort niet kun je achter de soort \"ssp.\" zetten. dit staat voor subspecies. waneer je de vorm niet weet hoef je dit niet te vermelden voor zover ik weet. wanneer je zelfs het genus niet weet -en dit kan voorkomen- kun je de familie cursief en met een hoofdletter vermelden. ik zal enkele voorbeelden geven van notaties van wetenschappelijke namen.
Xiphodolamia eocaenica -- (Genus species)
Peltoceras athleta forma athleta -- (Genus species forma)
Turritella (Turritella) tricarinata tricarinata -- (Genus (Subgenus) species subspecies)
in de literatuur zie je ook vaak de auteur achter het fossiel vermeld staan. dit moet niet cursief gedrukt. je moet dan de achternaam van de auteur en het jaartal weergeven. vaak gebeurt dit alles tussen haakjes. bijvoorbeeld: (Pranger, 2005). de vorm wordt hier weer achter gezet.
(bijv: Peltoceras athleta (Phillips 1829) forma athleta). wanneer een soort uit een bepaald genus later geplaatst wordt in een ander genus, moet de originele auteur van de soort wel blijven staan. in de botanische nomenclatuur is het gebruikelijk om er dan nog wel -buiten haakjes- de naam van degene die de soort bij een ander genus ondergebracht heeft en desbetreffend jaartal achter te vermelden.

[Lidwientje]

Met de inhoud zal ik me niet mengen, daar weet jij duizend keer meer van dan ik, maar als bioloog kan ik je zeggen dat een Klasse in het wetenschappelijk Classis heet en dat je Phylum met 1 \'l\' schrijft! Verder geldt de toevoeging sub- voor alle taxa en niet allen voor species.

[Casper]

okee hartelijk dank.
en super dan? geld dat ook voor alle taxa? en infra ben ik op internet zelfs tegengekomen, nog weer onder sub...

ik snap dat met subs en supers niet helemaal dus heb ik het maar weggelaten uit het lijstje.

ik zal zien hoe ik het kan veranderen.

nogmaals dank.

Groeten, Casper

[Lidwientje]

Ja, in principe kan je boven elk taxon een super- en onder elk taxon een sub- plaatsen, als je vindt dat er iets overkoepelends dan wel iets opgesplitst onder moet.
Misschien is het handiger dat weg te laten uit je lijstje en het er in een voetnoot onder te zetten bijvoorbeeld. Hetzelfde met infra-.

[Casper]

staat er al: \"Weet wel dat er ook veel taxa zijn waar onder-\'s en boven-\'s ( \"sub-\'s et super-\'s\") voor staan. bijvoorbeeld onderorde. deze heb ik niet allemaal in mijn lijst gezet omdat ik tot nu toe geen éénduidige bronnen heb kunnen vinden hierover. bovendien zijn deze sub-\'s en super-\'s vaak optioneel, en worden alleen gebruikt wanneer een taxa een trapje hoger of lager in de hiërarchie niet volstaat.\"

vlak onder het lijstje.

Groeten, Casper

[Casper]

weinig commentaar... betekent dat dat ik hopeloos fout zit of dat ik het gerust op mijn site kan zetten?

Groeten, Casper

edit: sorry kan niet wachten, ik zet hem online
het kan altijd nog veranderd worden.

nogmaals groeten, Casper

[Bewerkt door Casper op 30-08-2005 om 18:10 NL]

[ilse]

Hoi Casper,
Ik heb je artiekel ook gelezen, maar ben niet zo technisch aangelegd.
Ik vind het al knap dat je dit allemaal kan en doet.
Je hebt een knappe site en op deze manier wordt ze alleen maar knapper en interessanter.
Groetjes...
Ilse

[Erik]

Hoi casper,
Bij deze enige aanmerkingen op je stukje (waarvan ik overigens vind dat het over het algemeen goed in elkaar zit):


De definitie van fossiel is niet \"alles ouder dan 10.000 jaar\".

Een wetenschapper, of wie dan ook, zal het in principe niet uitmaken of iets fossiel is. Wat je wilt weten is hoe oud iets is. 10.000, 20.000, bevroren of niet, kan allemaal, je duidt een fossiel of overblijfsel al zijnde van een bepaalde leeftijd. Of je het dan fossiel, recent, holoceen, subfossiel of anders noemt doet niet ter zake.
Definieren van \"fossiel\" is zodoende even zinnig als het gebruiken van standaardmaten voor haaientanden (om eens een oude koe uit de sloot te halen). Je moet die naamgeving gebruiken die zinvol is, en niet stringent vasthouden aan definities. Je geeft zelf al aan dat er zoveel tussenvormen zijn... Dit is een puur theoretisch vraagstuk waarover evenveel meningen als onderzoekers of amateurs zijn.

Je schrijft dat het systeem van Linnaeus erg is veranderd sinds hij het invoerde. Dat klopt niet helemaal:
Het leuke is juist dat het systeem nog steeds precies hetzelfde is. Het enige dat er veranderd is is de naamgeving van een aantal dieren. Het bijzondere van Linnaeus is juist dat hij een coherent systeem van regels ontwikkelde, waarin het veranderen van namen volgens bepaalde vaste patronen gebeurt. Het systeem zelf is zijn grote verdienste. Dat er namen zijn veranderd had hij al wel voorzien. Iedereen die een dier een naam geeft is zich ervan bewust dat er op een dag, door voortschrijdend inzicht een andere genusnaam aan gegeven kan worden.

Dan schrijf je nog iets over de auteursnaam, waaraan je iets meer aandacht zou mogen geven:
De auteursnaam is een intergraal onderdeel van de soortsnaam, en niet optioneel, maar een regel van Linnaeus. (voor snelle communicatie wordt ie wel eens weggelaten, maar het is niet zo netjes.
Even een voorbeeld:
Zo beschreef Agassiz de soort hastalis in 1943 als (als ik mij goed herinner) Oxyrhina hastalis. De soort heet dan vanaf dat moment:
\"Oxyrhina hastalis AGASSIZ 1943\"
Later heeft iemand de soort in een ander genus ondergebracht, in het genus Isurus.
Dan veranderd de soortsnaam in:
\"Isurus hastalis (AGASSIZ 1943)\"
Let daarbij op de haakjes!!! De haakjes staan om de auter heen wanneer de soort oorspronkelijk is benoemd in een ander genus.
Nu heet ie volgens sommigen weer:
\"Cosmopolitodus hastalis (Agassiz 1943)\"
Het vermelden van de auteursnaam is van belang omdat je daarmee expliciet aangeeft naar welke publicatie je verwijst, en daarmee geef je aan aan welk holotype je refereert voor de naamgeving van je tand.

Groeten, Erik

P.S. Anders dan bij maten van tanden en definieren van \"fossiel\" hechten wetenschappers wel zeer sterk aan de vaste regels van de naamgeving. Zonder die regels valt het systeem ineen, en weet niemand waar het over gaat. Je verdiepen in die regels is wel eens lastig, maar is zeer verhelderend wanneer je het onder de knie hebt.

[Bewerkt door Erik op 02-09-2005 om 19:00 NL]

[Casper]

Okee Erik, Hartelijk, heel hartelijk bedankt!!!

Over Linnaeus: het systeem zelf mag dan niet veel veranderd zijn, er zijn wel taxa bijgekomen/vervangen en dergelijke las ik op internet. of is dit niet juist?

over de auteursnaam: hartelijk dank voor de info, ik zal het zo spoedig mogelijk veranderen (begin er zometeen aan)

Over de definitie van fossiel: wat is dan nog het verschil tussen een paleontoloog en een bioloog?

Groeten, Casper

[Casper]

okee. dat van het systeem van Linné heb ik aangepast, alsmede dat van auteursnamen en dergelijke. nogmaals dank.

maar over de definitie van fossiel... daar zit ik nog een beetje mee in mijn maag. ik vat je verhaal daarover nog niet helemaal.
Zo kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat volgens jou verhaal paleontologie en biologie precies hetzelfde is.

ergens moet toch een scheidslijn te trekken zijn tussen \"fossiel\" en \"recent\"?

Groeten, Casper