Paleontica Community

Beste mensen
Ik ben op dit forum terecht gekomen omdat ik antwoord zocht op de volgende vraag: In onze schooltuin is puimsteen gestort. Daarin hebben mijn leerlingen een aantal steentjes gevonden met kristalletjes en ook twee met plaatjes oranjebruine mica. Als ik in mijn stenenboek kijk dan is dat volgens de kleur: zinnwaldiet.
Maar dat kan toch niet? Ik dacht dat er in schuimlava helemaal niets kristalliseerde. Ik heb de kinderen beloofd op te zoeken wat het was... maar wat kan ik ze nu vertellen?
Ik geloof dat dit forum meer bedoeld is voor fossielenzoekers, maar misschien is er toch iemand die mij wil helpen. Alvast dank!
Tuinjuf

Zou het mogelijk zijn om hiervan een paar foto's op het forum te plaatsen? Dit maakt het namelijk iets makkelijker om te determineren.
Groetjes

Bij het determineren van mineralen is kleur slechts één van de eigenschappen/aanwijzingen om een soortnaam te bepalen, maar mag nooit slechts als enige eigenschap worden gebruikt om tot een naam te komen. Zinnwaldiet behoort tot de groep der biotiet en is een typisch pegmatisch mineraal. Het is zeer onwaarschijnlijk dat deze voorkomt in puimsteen. Men kan in dit geval zonder verdere chemische analyse dus niet zondermeer vaststellen dat het het mineraal Zinnwaldiet betreft. Beter is het om te spreken van Biotiet (dat mogelijk deels verweerd is). Puimsteen is zeer snel afgekoelde "schuimlava" dat op vele plaatsen ter wereld wordt aangetroffen. Al naar gelang de samenstelling en de omstandigheden van het afkoelen kan het wel degelijk "vroegkristalliserende" mineralen bevatten, zoals o.a. Augiet en glimmervarianten. Deze worden bv. ook aangetroffen in het Eifelgebergte. Puimsteen is als gesteente erg licht en kan drijven op water. In gemalen toestand wordt het vooral gebruikt als schuurmiddel in ondermeer tandpasta.

Dit zijn twee foto's. Ik heb geen macrolens, dus beter lukt niet. Ik hoop dat er genoeg op te zien is.
Met vriendelijke groet

Het betreft hier geen puimsteen, maar reguliere lava (Doe de proef of het zal drijven op water. Drijft het niet, is het dus geen puimsteen!). Naar alle waarschijnlijkheid afkomstig uit de Eifel. Het oranjebruine mineraal zou ik classificeren als deels verweerde Biotiet.
Overigens: dit type lava wordt o.a. gedolven en verkocht als warmtestenen voor gas-BBQ's.

Ah! Zo zie je maar dat ik geen verstand heb van lava Fijn dat ik nu een antwoord heb, dank!!

Dat is heel begrijpelijk en lang niet iedereen zal zich hierin verdiepen. Maar als uitvloeiingsgesteente is het heel divers en zeer interessant. Zowel de zure als de basische lava's. Het verdient daarom zeker de aandacht van mensen die zich bezighouden met gesteenten en mineralen. Lava's kunnen een zeer grote range aan mineralen en kristallen herbergen. Dit varieërt van de prachtige -soms erg grote- Agaatgeoden (met evt. kristalinhoud) tot aan Arrogonietnaalden, Amfibolen, Glimmers, Olivijnen en nog veel meer. Van grote handstukken tot aan microscopisch kleine kristallen.
Wanneer je eens in het Duitse Eifelgebergte zou gaan "rondsnuffelen", kun je de prachtigste mineralen tegenkomen. Zoek eens op de akkers rondom Dreis (bij Gerolstein) naar vulkanische bommen, gevuld met groene Olivijn. Of ga eens zoeken naar Agaten op de akkers in het wat oudere vulkanische gebied rondom Idar-Oberstein. Allemaal vulkanisch materiaal (lava) met een grote verscheidenheid aan mineralen en telkens weer een verbazingwekkende mineralenrijkdom, waarvan sommigen zelfs echte edelstenen zijn.

Ik ben een keer in de edelsteengrot in Idar Oberstein wezen kijken. Heel verhelderend.. hoe die blazen met kristallen ontstaan! Maar ik dacht dat de lava dan heel langzaam moest afkoelen... dus niet uitvloeien. Klopt dat?
En wat betreft het zoeken: is daar nog wat te vinden dan? Ik dacht dat er 's zomers hele horden naar Idar trokken om te zoeken... Maar ik mag dat graag doen, dus als ik ook nog wat kan vinden lijkt me dat leuk.
Ik ben gisteren stiekem het terrein van een Waalhaven opgelopen waar ze allerlei steensoorten hadden liggen. Dat was leuk want er stonden bordjes bij! Ik weet nu dat grau acke helemaal niet grauw is.
Op een berg afvalzand vond ik deze brok. (foto) In werkelijkheid glimt hij meer dan op de foto. Klopt het dat het steenkool is met een verweerd biotietlaagje? Het lijkt wel goud, zo mooi.

De "grot" die je hebt bezocht in Idar-Oberstein is de voor bezoekers opengestelde en toegankelijk gemaakte "Steinkaulenberg" in het stadsdeel Algenroth en is in werkelijkheid één van de vele Agaatmijnen die zich in de buurt van Idar-Oberstein bevinden. Ze zijn echter geen van allen meer lonend en daarom al jaren verlaten. De edelsteen-bedrijvigheid van Idar-Oberstein is de laatste decennia erg afgenomen door de sterke opkomst van de Chinezen. Zij hebben de markt overgenomen met als gevolg dat de slijpers in Idar te duur zijn geworden en zelfs haast niet meer aan ruw materiaal kunnen komen. Afgelopen herfst ben ik bv. nog in Niederwörresbach geweest, een dorpje waar 20 jaar geleden nog 80 kralenslijpers hun brood verdienden. Nu zijn er nog welgeteld 2 over!
Ook veel vindplaatsen zijn ondertussen verdwenen. Het best zocht men vroeger op de pas omgeploegde akkers, maar veel daarvan is tegenwoordig weiland. Wie echter de omgeving goed kent, kan toch nog wel voldoende Agaten oprapen op de overgebleven akkers (zie foto's). De beste tijd om daar te zoeken is in het voorjaar en in de herfst, wanneer er geploegd wordt. In de zomer wordt er druk gezocht in één van de laatste steengroeves: de Juchem. Hier moet men tegenwoordig zelfs al entree voor betalen ! Het is er vrij gevaarlijk, maar er kunnen mooie geoden worden gevonden. Desondanks is Idar Idar niet meer.
De geoden zijn ontstaan in relatief basische, snel afkoelende lava. Vergelijk het met het afkoelen van zelfgemaakte soep met poulet. Het vet zal vrij snel in de vorm van ogen gaan drijven op de soep. Op vergelijkbare wijze trekt het kiezelzuur samen in de lava, waar het door verder afkoelen zal neerslaan en uitkristalliseren in de gasblazen. Omdat deze geoden harder zijn dan het gesteente waarin ze zitten, blijven deze goed intact bij verwering van de lava. Slechts het ploegwerk van de boeren laten ze uiteensplijten. Het meest vind je dus ook agaatbrokken en -splinters op de akkers. Hiervan probeer ik meestal nog een leuk ringsteentje of hangertje te slijpen.
De door jou getoonde steen lijkt me Carbonische mijnsteen te zijn met Pyriet. Erg leuk om te zien en te vinden, maar vrij algemeen voorkomend.

[Bewerkt door adekker op 26-03-2012 om 17:25 NL]

Vetogen in soep... leuk uitgelegd. Ga ik onthouden voor de klas.
Mooie achaten... ik ben al bijna onderweg!
Dat is wel even wat anders dan de verzameling piepkleine achaatbrokjes die ik heb verzameld inde loop van mijn leven. En slijpen... sinds twee weken ben ik de eigenaar van een eenvoudige slijp- polijstmachine. Heb al een hele worsteling met de dopstick achter de rug,dus het zal nog wel even duren allemaal