Paleontica Community

In de namiddag voorzien we een reeks laagdrempelige lezingen. Deze stellen we hier graag aan jullie voor. Registreren voor de lezingen is niet nodig, en tussen de lezingen door is er de mogelijkheid om aan te sluiten of de lezingzaal te verlaten.

13.00 – 13.30 uur: Prof. Jelle Reumer – “Een canon van de Nederlandse paleontologie”
13.40 – 14.10 uur: Frederik Lerouge – “Leven na de dood, door de facetogen van een trilobiet”
14.20 – 14.50 uur: Prof. Geert-Jan Brummer – “ ‘s Werelds eerste en mooiste kalkalgen uit Ordovicische zwerfstenen in Nederland”
15.00 – 15.30 uur: Bram Langeveld – "Van de zeebodem naar het strand: fossielen van Maasvlakte 2"
15.40 – 16.10 uur: Dr. Eric Mulder – “Hoe de slang haar poten verloor”



[Bewerkt door Frederik op 17-03-2015 om 13:01 NL]

Een korte toelichting door Prof. Jelle Reumer (Natuurhistorisch Museum Rotterdam) bij zijn namiddaglezing, "Een canon van de Nederlandse paleontologie":

"In 2015 wordt door mij gewerkt aan een ambitieus project op verzoek van de Historische Uitgeverij: het schrijven van een Canon van de Nederlandse fossielen. In zekere zin moet het een waardige opvolger worden van het boek Opgeraapt Opgevist Uitgehakt, dat geheel uitverkocht en niet meer leverbaar is. Het wordt geen opsomming in de vorm van een beklimming van de geologische tijdladder, en ook niet vindplaatsgerelateerd, maar een taxonomisch overzicht, van knikkeralgen tot de dinosaurus en van zaadvarens tot woelmuizen. En goed geïllustreerd. Voor de duizenden verzamelaars, maar ook wel een beetje dóór de vele verzamelaars. Daartoe zijn veel gegevens nodig, ideeën en input, zeker ook van de leden van de paleontologische verenigingen die ons land rijk is. Welk fossiel mag zeker niet ontbreken? En welk fossiel is zo mooi dat het een foto verdient?"

Ik zou Jelle bij deze willen uitnodigen een keer een bezoek te brengen aan de Werkgroep Fossielen Twente. We hebben prachtige maar ook zeer bijzondere fossielen in ons bezit uit met name de oostelijke grinden aangevoerd door de Eridanos en later het gletsjerijs.

Ik ben overigens de 14e aanwezig

[Bewerkt door Fossielenzoeker op 09-02-2015 om 21:05 NL]

Een woordje uitleg bij de tweede namiddaglezing, van Frederik Lerouge (KU Leuven), "Leven na de dood door de facetogen van een trilobiet":

Marokkaanse trilobieten zijn beroemd en berucht: de devoonafzettingen in de Anti-atlas brengen een fabelachtige diversiteit aan prachtig geconserveerde trilobieten voort. De commercialisering van deze fossielhoudende afzettingen ging gepaard met de opkomst van een opmerkelijke plaatselijke artisanale industrie, met tal van fascinerende nevenverschijnselen. De fossielenmarkten zijn decennialang overspoeld geweest door Marokkaanse trilobieten, waarvan de overgrote meerderheid slecht geprepareerd, samengesteld of zelfs volledig vervalst. Maar waar komen deze trilobieten precies vandaan? En hoe worden ze gevonden?

In deze lezing neemt Frederik Lerouge je mee naar een prachtig woestijnlandschap in Marokko, waar je getuige bent van een fascinerende vondst: een handstuk met de resten van drie trilobieten erin. Ongeveer 410 miljoen jaar nadat ze verrast zijn geweest door een onderzeese modderstroom, zien ze opnieuw het daglicht. Stapsgewijs wordt beschreven hoe deze fossielen uit het gesteente bevrijd worden, en welke technieken er bij zo’n preparatie aan te pas komen. Tijdens de preparatie komen heel wat details aan het licht waaruit we wat kunnen leren over de omstandigheden waarin deze diertjes geleefd hebben, en gestorven zijn.

Er is tijdens en na de lezing ruimte voor enkele vragen en discussie. Daarnaast bieden we bezoekers van de beurs de mogelijkheid om hun Marokkaanse trilobieten mee te brengen en te laten identificeren en controleren op echtheid. Hiervoor kan men de hele dag terecht aan de Fossiel.net stand.

Een korte toelichting bij de lezing van Dr. Eric Mulder:
"De slang, die Eva verleidde, oftewel; hoe de slang haar poten verloor. "

Volgens de Linneaanse classificatie zijn slangen, als gewervelde dieren, ingedeeld bij de reptielen. De meeste soorten leven op het land. Toch hebben ze geen poten. Al meer dan tweeduizend jaar wordt de mensheid door dit opvallende verschijnsel geïntrigeerd. Zelfs in de bijbel is het een aandachtspunt. In zijn voordracht gaat dr. Eric Mulder, conservator van Museum Natura Docet Wonderryck Twente, nader hierop in. Ook wordt besproken de natuurwetenschappelijke verklaring voor het ontstaan van langgerekte lijven in combinatie met het verlies van poten. Deze evolutie heeft zich binnen de groep van de vertebraten meermaals herhaald.

Ja Frederik,had een slang ooit poten gehad , hoeveel zou hij er dan moeten hebben om zijn hele lijf van de grond te houden,met vier poten geraakt dit dier geen meter verder,hij zou constant blijven steken tussen de stenen of bomen waar hij leeft.


Hij was dus beter af zonder poten


GR

Meer info bij de lezing van Geert-Jan Brummer, i.s.m. Percy van Keulen en Freek Rheebergen:
"‘s werelds eerste en mooiste kalkalgen uit Ordovicische zwerfstenen in Nederland"

Knikkeralgen zijn in heel noordoost Nederland te vinden. Duizenden moeten er door de handen zijn gegaan van menig verzamelaar, meest uit zandzuigerijen en keileemafgravingen. Ze komen uit zwerfstenen, en zijn ooit met rivieren en/of gletsjers versleept over 1500 kilometer, vanuit de hoek Estland-Finland-Rusland. Toevallig stammen ze uit het Ordovicium, bijna een half miljard jaar geleden, toen er een belangrijke overslag plaatsvond in het leven op aarde: de GOBE, als afkorting voor “Great Ordovician Biodiversification Event”. Zwerfstenen van “Baksteenkalk” en “Lavendelblauwe Verkiezelingen” komen precies uit de periode dat de oude Cambrische levenvormen werd vervangen door een nieuwe orde die tot op de dag van vandaag aanhoudt. Ze bevatten een reeks van uitzonderlijk mooi bewaarde fossielen die voor weinig anders kunnen worden aangezien dan kalkalgen, inclusief de knikkeralgen, in vele soorten. Hier is sprake van ’s werelds eerst flora van groene kalkalgen met simpele naast veel geavanceerdere vormen, waarvan sommige zich aandienen als de vroegste en duidelijkste in hun categorie, ter wereld. Pas in het late Midden Ordovicium verschenen de eerste paar soorten, om binnen enkele miljoenen jaren uit te groeien tot drie grote groepen, met 25 geslachten en 60 soorten in het vroege Laat Ordovicium. Deze oudste flora lijkt soortenrijker dan de levende flora aan groene (kalk)algen, en die neemt al 20% van de huidige productie aan plantaardige materiaal voor zijn rekening in tropische zeeen, en nog meer aan de productie van kalkzand. Het verschijnen van groene (kalk)algen aan de basis van de voedselketen zal zeker hebben bijgedragen aan het verder verhogen van het lage zuurstofgehalte van het water en de atmosfeer destijds, en van de biomassa in ondiepe zeeen als voedsel voor nieuw grazend leven. Dat is nog al wat voor onze achtertuin, waar het mooier ligt dan in het herkomstgebied van de zwerfstenen, of in Noord Amerika of China….



[Bewerkt door FossilDude op 04-03-2015 om 12:05 NL]

Bram Langeveld tot slot, komt op de beurs meer vertellen over de fossielen van de tweede Maasvlakte:
"Van de zeebodem naar het strand: fossielen van Maasvlakte 2"

De bodem van sommige delen van de Noordzee is bijzonder rijk aan fossiele overblijfselen uit het Pleistoceen, de periode van 2,6 miljoen jaar tot 11.500 jaar geleden: de periode van de ijstijden. Bij grote strandsuppleties, zoals de aanleg van Maasvlakte 2 of de Zandmotor, worden deze fossielen vanuit de zeebodem op het strand gedeponeerd en kunnen daar gewoon verzameld worden. De spreker verzamelt deze fossielen en doet er vervolgens onderzoek aan. In deze presentatie komen niet alleen mammoeten en neushoorns voorbij, maar wordt er ook aandacht besteed aan moerasschildpadden, aasvliegen, uitgestorven vogels en exotische schelpdieren. Alles opgeraapt door enthousiaste verzamelaars van de opgespoten Zuid-Hollandse stranden en alles meer dan 8000 jaar oud! Niet alleen de (unieke) resultaten, maar ook het eraan voorafgaande onderzoek wordt beknopt belicht en uiteraard volgen er ook praktische tips om zelf zulke fraaie fossielen te verzamelen.

Hiermee hebben jullie een goed overzicht van de lezingenreeks die we met de hulp van de Paleobiologische Kring aanbieden op de beurs. Jullie zijn het ongetwijfeld met mij eens dat het een boeiend en gevarieerd aanbod is, dat tal van thema's aansnijdt.

Bijwonen van de lezingen is gratis en registratie vooraf is niet verplicht. Tussen de lezingen is er tijd om de lezingenzaal in- en uit te gaan. Je kan dus prima net déze lezingen bijwonen, die je interesse wegdragen, en tussendoor nog even op de beurs rondkijken.

Doordat de lezingen relatief kort op elkaar volgen moeten we de timing goed in de gaten houden, en is de ruimte voor discussie beperkt tot een paar vragen. Dat neemt niet weg dat er voor en na de lezingen gelegenheid genoeg is om een praatje te slaan met de sprekers.

Bij wijze van voorproefje kregen we via Geert-Jan Brummer de bovenstaande foto's van fossiele kalkalgen doorgespeeld!
Het zijn echte pareltjes.