PaleoTime Lectures zondag 11 november 2018

[Stijn]

De PaleoTime Lectures zijn het best te omschrijven als drie korte (30 min) krachtige en bovenal boeiende lezingen over een actief wetenschappelijk onderwerp gebracht door goedgebekte wetenschappers en/of citizen-scientists en dat op een zeer verstaanbaar niveau.
Ook dit jaar, op zondag 11 november 2018, zijn de PaleoTime Lectures een belangrijk onderdeel van PaleoTime.

Ik heb het genoegen u de volgende drie sprekers te mogen aankondigen.

[Stijn]

Dit jaar beginnen we met de aankondiging van achter naar voren:

De derde PaleoTime Lecture wordt gegeven door Prof. Robert Speijer van de afdeling Geologie van de KU Leuven. Robert is specialist in een groep van microfossielen waar op dit forum ook steeds meer aandacht naar gaat, met name foraminiferen.

Titel: Foraminiferen: kleine juweeltjes uit de zee met een verborgen schat aan informatie

Foraminiferen lijken misschien maar simpele eencellige organismen, maar zijn met dat ene celletje wel in staat om schaaltjes met de meest wonderlijke vormen te bouwen. Qua vormenrijkdom kan daar geen mollusk of andere schaaldiergroep tegenop. Ze gebruiken ook allerlei verschillende bouwmaterialen, zoals calciet, aragoniet en verkitte sedimentkorrels, die soms zelf ook uit microfossielen bestaan. Hoe foraminiferen dat allemaal doen is nauwelijks bekend, maar het resultaat levert wel een schat aan informatie op over het functioneren van de aarde: de evolutie van het leven, grote uitstervingsprocessen, klimaatsveranderingen, zeespiegelfluctuaties, ouderdomsbepalingen, enzovoort. Zonder de prachtige veelvormige schaaltjes van foraminiferen zouden er grote gaten in onze kennis van het verre en recente verleden van de aarde vallen.

Tijdens deze lezing komen tal van deze aspecten van de ‘foraminiferologie‘ aan bod en de informatie zal vergezeld worden van een bonte stoet van vormen doorheen de geschiedenis, vanaf het vroege Cambrium tot en met de dag van vandaag. Het zal ook duidelijk gemaakt worden dat bijna iedereen wel eens direct met foraminiferen te maken heeft, al is dat meestal zonder het te beseffen. Na de lezing zal dat laatste zeker tot het verleden behoren!

Alle verdere info vind u op onze PaleoTime facebookpagina en www.paleotime.eu

[Stijn]

De tweede PaleoTime Lecture op zondag 11 november 2018 is die van Stijn Goolaerts, paleontoloog bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen

Titel: Fossielenkerkhof Lompret: 5 jaar lang intens verzamelen in één enkele groeve

Een staaf dynamiet en een breuk zorgden in 2013 voor fantastische vondsten in een kalksteengroeve nabij Chimay. Wat begon als een loutere ‘rescue mission’ groeide uit tot een groot verzamel- en onderzoeksproject waarin professionals en burgerwetenschappers samenwerken. Stijn Goolaerts, geoloog en paleontoloog verbonden aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen vertelt er u alles over op zondag 11 november van 13.00-13.30. Toegang gratis.


[Bewerkt door Stijn op 21-10-2018 om 18:45 NL]

[Stijn]

Paleontoloog Dennis Voeten van de Palacký Universiteit en verbonden aan het ESRF geeft dit jaar de eerste PaleoTime Lecture op zo 11 nov 2018 van 11h30-12h00

Titel: Fossiele botten doorgelicht: Nothosaurus en Archaeopteryx bij de radioloog

Paleontologisch onderzoek is in de laatste tientallen jaren in een stroomversnelling terecht gekomen: nog nooit werden er zo veel nieuwe uitgestorven soorten ontdekt en beschreven, en de technologische vooruitgang biedt steeds betere methoden om reeds beschikbare fossielen te onderzoeken. Om bepaalde evolutionaire aanpassingen te begrijpen is het van belang om fossielen zo gedetailleerd mogelijk in kaart te kunnen brengen. Echter, veel van deze fossielen zijn vanwege hun waarde, zeldzaamheid, of fragiliteit niet beschikbaar voor verregaande preparatie of fysieke bemonstering ten einde de bewuste aanpassingen duidelijk in beeld te krijgen. De ontwikkeling van computertomografie, waarbij een voorwerp volledig en in drie dimensies wordt weergegeven met behulp van röntgenstraling, zorgt ervoor dat zelfs versteende fossielen inmiddels betrouwbaar kunnen worden gevisualiseerd zonder dat er gevaar voor beschadiging bestaat. Dennis Voeten zal een introductie geven in de principes en methode achter de nieuwste tomografische technieken en zal met twee voorbeelden illustreren hoe de zogenaamde synchrotron microtomografie specifieke aanpassingen in Mesozoische reptielen aan het licht bracht. In het vroege mariene reptiel Nothosaurus kon de vorm van de hersenpan in beeld worden gebracht zonder de bijbehorende schedel aan te tasten. De hieruit voortvloeiende reconstructie van de hersenvorm en andere holten in de schedel onthulde nog niet eerder ontdekte aanpassingen aan hun aquatische levensstijl. Ook werden de vleugelbotten van de iconische gevederde dinosauriër Archaeopteryx doorgelicht en vergeleken met botten in de ledematen van een grote verscheidenheid aan archosauriërs. Hieruit kwam naar voren dat de botten van Archaeopteryx meer overeenkomsten vertoonden met die van moderne vogels dan eerder werd aangenomen, en dat Archaeopteryx daarmee waarschijnlijk al actief kon vliegen.

Dr. Dennis Voeten studeerde geologie en paleoklimatologie in Amsterdam en onderzocht fossiele mariene reptielen uit het Trias van Winterswijk voor zijn afstudeeronderzoek in Duitsland. Na een korte loopbaan in de archeologie doorliep Dennis een zoölogisch promotietraject in Tsjechië en Frankrijk waarin hij tomografische technieken gebruikte om Mesozoïsche vertebaten te onderzoeken. Naast zijn promotieonderzoek hield Dennis zich ook nog steeds bezig met klassieke morfologische en anatomische studies van mariene reptielen uit de Nederlandse Trias, en is hij betrokken bij paleoklimatologisch onderzoek naar het Carboon van Iran.