Paleontica Community

Radicites columnaris (Artis) Potonié 1893

L.S.,

In de Piesberg-groeve kom je met enige regelmaat ook "wortellagen" tegen (ik gebruik aanhalingstekens omdat de term wortel hier wat losjes gehanteerd wordt). De onderaardse systemen van wolfsklauwen en zegelbomen, Stigmaria Brongniart 1822 genoemd, zijn waarschijnlijk het meest bekend (recentelijk schreef Hans Steur nog een leuk artikel hierover in de Grondboor & Hamer). Naast Stigmaria kun je echter nog veel meer "wortels" tegenkomen in de Piesberg-groeve. Onderstaande foto toont een meermaals vertakt systeem met wortelharen, wat mogelijk aan een paardenstaartachtige toebehoorde. Tot kort geleden zou ik dergelijke stukken zonder enige twijfel Pinnularia Lindley et Hutton 1834 hebben genoemd (zie bijv. Jongmans, 1911; Crookall, 1969; Taylor et al., 2009). Volgens de Index Nominum Genericorum is de naam Pinnularia Lindley et Hutton 1834 (nom. rej.) echter verworpen, ten faveure van de conservering van Pinnularia Ehrenberg 1843, een groot diatomeeëngeslacht (nom. cons.). Potonié (1893) wees al op dit probleem van de dubbel gebruikte naam (p. 260-261) en voerde daarom het alternatief Radicites Potonié 1893 in. De International Code of Nomenclature for Algae, Fungi, and Plants (ICN) is hier blijkbaar op een bepaald moment in mee gegaan (ik kan het specifieke artikel niet vinden, helaas). Daarom direct maar de Fossiel.net database aangepast. Wittry (2020) schaart ook soorten die voorheen tot Myriophyllites Artis 1825 werden gerekend (bijv. M. gracilis) onder Radicites Potonié 1893. Potonié (1893) doet dit zelf echter niet (zie zijn synoniemenlijst) en ook de International Code of Nomenclature for Algae, Fungi, and Plants (ICN) lijkt Myriophyllites Artis 1825 nog als losstaand geslacht te erkennen... Als iemand weet hoe dit precies zit dan hoor ik het graag, want naamgeving lijkt soms net zo'n wirwar als deze wortels...

Groeten,

Tim

Zie zojuist dat enkele van de links in mijn vorige bericht niet werken (zoekopdracht wordt niet onthouden in ING). Zoek daarom vooral zelf naar de genera Pinnularia, Myriophyllites en Radicites via de zoekfunctie van de Index Nominum Genericorum.

Hallo Tim

Ik denk dat ik misschien ook zo’n klein stukje Aphlebia filiciformis gevonden heb. De herkomst is onduidelijk, zat tussen de stenen van het treinspoor (ernaast!).
Maar ik wil je topic met prachtige stukken niet verstoren met “misschientjes”.
Als je wil kijken kan je het terugvinden op pagina 7 van determinatie fossielen. De titel is “steentjes met iets”.
De tweede steen is degene die ik bedoel.
Ondetermineerbaar, maar ik vind dat het er op lijkt, al is het wat vaag misschien.

Vriendelijke groetjes,
Felicia

Duidelijk

Dankje voor de toelichting Tim

Mariopteris nervosa (Brongniart) Zeiller 1879

L.S.,

Tijd om deze draad wat verder aan te vullen. Onderstaande foto's tonen een van mijn mooiste plantfossielen uit de Piesberg-groeve: een vrijwel compleet blad van Mariopteris nervosa (Brongniart) Zeiller 1879. Oplettende Fossiel.netters zullen het stuk herkennen van een eerdere post, waar ook het grotere tegenstuk te zien was. Hier toon ik juist wat detailbeelden, waarop de nervatuur hopelijk beter tot uitdrukking komt. Ik moet bekennen dat ik niet 100% zeker ben van de determinatie, maar volgens mij zijn de nerven hier te duidelijk en wijd gespreid voor M. muricata (beide soorten zijn gekend uit het Carboon van de Piesberg, dus ik houd voor de zekerheid toch een kleine slag om de arm). M. nervosa-bladeren van een formaat als deze werden door Corsin (1932) en Danzé-Corsin (1953) onder de naam M. carnosa afgebeeld, maar Boersma (1972) bestudeerde een groot aantal bladeren en herkende een continuüm van overgangsvormen en synonimiseerde M. carnosa met M. nervosa. Het geslacht Mariopteris wordt gekenmerkt door een vierdelige bladopbouw, welke mooi te zien is in dit exemplaar.

Groeten,

Tim

Oligocarpia cf. brongniartii Stur 1883

L.S.,

Hoewel het niet de eerste keer is dat ik deze stukken op Fossiel.net toon, vond ik het toch de moeite om ze ook in deze overzichtsdraad op te nemen (het was ook alweer even geleden sinds de laatste toevoeging). Het gaat hier om enkele exemplaren van Oligocarpia brongniartii Stur 1883, te herkennen aan de vorm van de pinnules en karakteristieke aphlebiae (zie derde foto). Hoewel het hier om steriele bladeren gaat, behoort het geslacht tot de leptosporangiate 'echte' varens. Voor de liefhebbers: Hans Steur heeft ook een mooi exemplaar op zijn website staan.

Groeten,

Tim

Mooi!

Sphenophyllum emarginatum Brongniart 1828

L.S.,

Hierbij nog wat voorbeeldjes van Sphenophyllum. Dit is een in de Piesberggroeve veelvuldig voorkomend plantje, wat daarom eigenlijk niet mag ontbreken in deze overzichtsdraad. Verder wil ik er echter niet te veel woorden aan vuil maken hier, simpelweg omdat Hans Steur al een prachtige webpagina aan deze kruidachtige paardenstaart heeft gewijd. De tweede foto hieronder laat mooi zien hoe variabel van vorm de blaadjes kunnen zijn, zelfs aan een enkel takje.


Groeten,

Tim

Crossotheca crepinii Zeiller 1883

L.S.,

Tijd om weer eens wat nieuws toe te voegen hier. Onderstaande foto's tonen enkele voorbeelden van Crossotheca crepinii Zeiller 1883 uit het Carboon van de Piesberg, welke nog niet eerder de revue zijn gepasseerd op Fossiel.net. Het geslacht Crossotheca wordt gekenmerkt door verschillend uitziende steriele en fertiele (delen van) bladeren. De meeste onderzoekers rekenen Crossotheca tot de pteridospermen. De vegetatieve, steriele bladeren zijn drievoudig geveerd en dragen sphenopteride pinnules met vijf tot negen lobben. De fertiele delen tonen langwerpige structuren, die enigszins op kleine "borsteltjes" lijken. De "haren" van deze borstels zijn (micro)sporangiën, structuren waarin stuifmeel werd gevormd.

Voor meer info, zie de website van Hans Steur, alsook een van zijn artikels in de Grondboor & Hamer.

Groeten,

Tim

Voorbeelden van vegetatieve bladeren van Crossotheca crepinii:
Voorbeelden van fertiele delen van Crossotheca crepinii:

Renaultia gracilis (Brongniart) Zeiller 1883

L.S.,

Het is al even geleden dat ik hier voor het laatst iets heb toegevoegd, dus hierbij een paar foto's van Renaultia gracilis (Brongniart) Zeiller 1883. Het gaat hier om een varenachtige (sporenplant) met sphenopteride blaadjes. De pinnulen zijn ronder dan bij R. chaerophylloides (en ook niet getand) en
kleiner en dieper ingesneden dan bij Oligocarpia, twee bladvormen die eerder de revue passeerden in deze draad.

Wederom is Danzé (1956) is een best aardige, vrijelijk verkrijgbare referentiebron. Zie ook de mooie exemplaren van Hans Steur.

Groeten,

Tim