ter controle...
Geplaatst: 29 aug 2005, 18:03
zou iemand voor mij het volgende stukje even willen controleren?
het zal op mijn website komen te staan.
alvast bedankt
Groeten, Casper
De definitie van \"fossiel\"
Bij het woord \"fossiel\" denken veel mensen aan een afdruk in steen van een beest dat vroeger geleefd heeft. de definitie die de wetenschap voor het begrip \"fossiel\" geeft is echter anders. wetenschappers definiëren \"fossiel\" als volgt: een fossiel is een spoor of een rest van een organisme ouder dan 10.000 jaar.
(noot: dit getal zal volgens mij niet uit de lucht gegrepen zijn, aangezien het Pleistoceen 10.000 jaar geleden eindigde en het Holoceen, waarin wij nu leven, begon. aangezien het de grens Pleistoceen-Holoceen volgens de nieuwste inzichten op 11.500 jaar ligt -zie de ISC bij \"tijdtafels\"-, zou logischerwijs de 10.000 in de definitie veranderd moeten worden naar 11.500. of dit ook gebeurd is weet ik niet.)
volgens deze definitie hoeven fossielen dus niet persé versteend te zijn, en -andersom- versteende organismen hoeven ook niet altijd fossiel te zijn. voorbeelden zijn de bevroren mammoeten uit Siberië die uit het Pleistoceen stammen, en het Australische kreeftje Thalassina (zie een voorbeeld bij geleedpotigen) dat, door de klei waarin het leeft, binnen enkele jaren na zijn dood al kan verstenen.
Het fossilisatieproces
fossiel worden heet fossiliseren. volgens de definitie kan een organisme al fossiliseren door gewoon erg oud te worden, maar meestal wordt met fossilisatie het proces waarbij een organisme versteent bedoeld.
fossiliseren kan op veel verschillende manieren gebeuren. ik beschrijf er een paar.
ten eerste kan het organisme (bijvoorbeeld een schelpje) gewoon bewaard blijven zoals het is, maar ingebed in steen. het kan ook zijn dat de schaal oplost. (in de sedimenten op de zeebodem bijvoorbeeld). dit laat dan een afdruk van de buitenkant en/of binnenkant achter, en wanneer het bijvoorbeeld een schelp met twee kleppen of een slakkenhuis was, kan er een steenkern ontstaan. (een steenkern is een mal van het inwendige.) de holtes die overgebleven zijn waar de schaal is opgelost, kunnen echter ook opgevuld worden met nieuwe mineralen. in zo\'n geval is het fossiel gemineraliseerd.
door allerlei andere processen, omstandigheden en te verstenen dieren zijn er nog veel meer manieren van fossiliseren mogelijk. dit zijn er zo veel dat ik het maar bij de manieren die ik hierboven heb beschreven -de meest voorkomende manieren- laat. de rest laat ik geheel aan eenieders fantasie over.
De systematische naamgeving van fossielen
fossielen worden -net als alle huidig levende organismen- naamgegeven volgens het systeem bedacht door Carolus Linnaeus (hoewel sterk veranderd op sommige punten). dit systeem is een hiërarchie, net als bijvoorbeeld bij auto\'s. eerst heb je het merk (bijv. Chrysler), dan daaronder het type (bijv. 300C). weer daaronder heb je soms weer enkele \"subtypes\" (ik heb geen verstand van auto\'s, ik weet niet of dit een naam heeft en zo ja welke) (bijv. SRT8). het systeem dat wetenschappers gebruiken voor het indelen van organismen heeft wat meer trappen. deze trappen heten taxa (enkelvoud: taxon). in volgorde van algemeen tot specifiek:
--Rijk (Regnum)
--Stam (Phyllum)
--Klasse (Classa?)
--Orde (Ordo)
--Familie (Familia)
--Geslacht (Genus)
--Soort (Species)
--Ondersoort (Subspecies)
--Vorm (Forma)
Weet wel dat er ook veel taxa zijn waar onder-\'s en boven-\'s ( \"sub-\'s et super-\'s\") voor staan. bijvoorbeeld onderorde. deze heb ik niet allemaal in mijn lijst gezet omdat ik tot nu toe geen éénduidige bronnen heb kunnen vinden hierover. bovendien zijn deze sub-\'s en super-\'s vaak optioneel, en worden alleen gebruikt wanneer een taxa een trapje hoger of lager in de hiërarchie niet volstaat.
Als je het over een bepaald fossiel hebt, hoef je niet alle taxa op te noemen. we houden het op geslacht en soort, en eventueel \"ondergeslacht\" (subgenus), ondersoort en soms ook de vorm. het is voldoende om deze taxa te noemen omdat een zelfde twee verschillende geslachten met dezelfde naam niet voor kunnen komen. hetzelfde gebeurt ook wanneer er over auto\'s gepraat wordt. als je er bijvoorbeeld van overtuigd bent dat de ander weet dat 300C SRT8 bij het merk Chrysler hoort, kun je de merknaam ook weglaten.
de notatie van de wetenschappelijke naam van een fossiel is als volgt:
Genus (Subgenus) species subspecies forma forma.
het lijkt hier alsof de vorm twee keer genoemd dient te worden, maar dit is niet zo. het is gebruikelijk om voordat je de vorm vermeldt, altijd het woordje \"forma\" ervoor zet.
ook wordt over het algemeen een wetenschappelijke naam cursief geschreven/gedrukt, en wordt het genus en het subgenus met een hoofdletter vermeld. het subgenus hoort ook nog tussen haakjes.
Het subgenus dient vermeld te worden wanneer deze er is in het voorgenoemde genus, en ook de soortnaam vermeld is. de soortnaam hoeft alleen vermeld te worden wanneer deze bekend is. hetzelfde geldt voor ondersoorten en vormen, met als verschil dat elk genus soorten kent, maar niet elke soort ondersoorten en/of vormen. wanneer je de soort niet weet, zet dan achter het genus of subgenus (als je deze wel weet) \"sp.\" dit is een afkorting voor species. als je de soort wel weet maar de ondersoort niet kun je achter de soort \"ssp.\" zetten. dit staat voor subspecies. waneer je de vorm niet weet hoef je dit niet te vermelden voor zover ik weet. wanneer je zelfs het genus niet weet -en dit kan voorkomen- kun je de familie cursief en met een hoofdletter vermelden. ik zal enkele voorbeelden geven van notaties van wetenschappelijke namen.
Xiphodolamia eocaenica -- (Genus species)
Peltoceras athleta forma athleta -- (Genus species forma)
Turritella (Turritella) tricarinata tricarinata -- (Genus (Subgenus) species subspecies)
in de literatuur zie je ook vaak de auteur achter het fossiel vermeld staan. dit moet niet cursief gedrukt. je moet dan de achternaam van de auteur en het jaartal weergeven. vaak gebeurt dit alles tussen haakjes. bijvoorbeeld: (Pranger, 2005). de vorm wordt hier weer achter gezet.
(bijv: Peltoceras athleta (Phillips 1829) forma athleta). wanneer een soort uit een bepaald genus later geplaatst wordt in een ander genus, moet de originele auteur van de soort wel blijven staan. in de botanische nomenclatuur is het gebruikelijk om er dan nog wel -buiten haakjes- de naam van degene die de soort bij een ander genus ondergebracht heeft en desbetreffend jaartal achter te vermelden.
het zal op mijn website komen te staan.
alvast bedankt
Groeten, Casper
De definitie van \"fossiel\"
Bij het woord \"fossiel\" denken veel mensen aan een afdruk in steen van een beest dat vroeger geleefd heeft. de definitie die de wetenschap voor het begrip \"fossiel\" geeft is echter anders. wetenschappers definiëren \"fossiel\" als volgt: een fossiel is een spoor of een rest van een organisme ouder dan 10.000 jaar.
(noot: dit getal zal volgens mij niet uit de lucht gegrepen zijn, aangezien het Pleistoceen 10.000 jaar geleden eindigde en het Holoceen, waarin wij nu leven, begon. aangezien het de grens Pleistoceen-Holoceen volgens de nieuwste inzichten op 11.500 jaar ligt -zie de ISC bij \"tijdtafels\"-, zou logischerwijs de 10.000 in de definitie veranderd moeten worden naar 11.500. of dit ook gebeurd is weet ik niet.)
volgens deze definitie hoeven fossielen dus niet persé versteend te zijn, en -andersom- versteende organismen hoeven ook niet altijd fossiel te zijn. voorbeelden zijn de bevroren mammoeten uit Siberië die uit het Pleistoceen stammen, en het Australische kreeftje Thalassina (zie een voorbeeld bij geleedpotigen) dat, door de klei waarin het leeft, binnen enkele jaren na zijn dood al kan verstenen.
Het fossilisatieproces
fossiel worden heet fossiliseren. volgens de definitie kan een organisme al fossiliseren door gewoon erg oud te worden, maar meestal wordt met fossilisatie het proces waarbij een organisme versteent bedoeld.
fossiliseren kan op veel verschillende manieren gebeuren. ik beschrijf er een paar.
ten eerste kan het organisme (bijvoorbeeld een schelpje) gewoon bewaard blijven zoals het is, maar ingebed in steen. het kan ook zijn dat de schaal oplost. (in de sedimenten op de zeebodem bijvoorbeeld). dit laat dan een afdruk van de buitenkant en/of binnenkant achter, en wanneer het bijvoorbeeld een schelp met twee kleppen of een slakkenhuis was, kan er een steenkern ontstaan. (een steenkern is een mal van het inwendige.) de holtes die overgebleven zijn waar de schaal is opgelost, kunnen echter ook opgevuld worden met nieuwe mineralen. in zo\'n geval is het fossiel gemineraliseerd.
door allerlei andere processen, omstandigheden en te verstenen dieren zijn er nog veel meer manieren van fossiliseren mogelijk. dit zijn er zo veel dat ik het maar bij de manieren die ik hierboven heb beschreven -de meest voorkomende manieren- laat. de rest laat ik geheel aan eenieders fantasie over.
De systematische naamgeving van fossielen
fossielen worden -net als alle huidig levende organismen- naamgegeven volgens het systeem bedacht door Carolus Linnaeus (hoewel sterk veranderd op sommige punten). dit systeem is een hiërarchie, net als bijvoorbeeld bij auto\'s. eerst heb je het merk (bijv. Chrysler), dan daaronder het type (bijv. 300C). weer daaronder heb je soms weer enkele \"subtypes\" (ik heb geen verstand van auto\'s, ik weet niet of dit een naam heeft en zo ja welke) (bijv. SRT8). het systeem dat wetenschappers gebruiken voor het indelen van organismen heeft wat meer trappen. deze trappen heten taxa (enkelvoud: taxon). in volgorde van algemeen tot specifiek:
--Rijk (Regnum)
--Stam (Phyllum)
--Klasse (Classa?)
--Orde (Ordo)
--Familie (Familia)
--Geslacht (Genus)
--Soort (Species)
--Ondersoort (Subspecies)
--Vorm (Forma)
Weet wel dat er ook veel taxa zijn waar onder-\'s en boven-\'s ( \"sub-\'s et super-\'s\") voor staan. bijvoorbeeld onderorde. deze heb ik niet allemaal in mijn lijst gezet omdat ik tot nu toe geen éénduidige bronnen heb kunnen vinden hierover. bovendien zijn deze sub-\'s en super-\'s vaak optioneel, en worden alleen gebruikt wanneer een taxa een trapje hoger of lager in de hiërarchie niet volstaat.
Als je het over een bepaald fossiel hebt, hoef je niet alle taxa op te noemen. we houden het op geslacht en soort, en eventueel \"ondergeslacht\" (subgenus), ondersoort en soms ook de vorm. het is voldoende om deze taxa te noemen omdat een zelfde twee verschillende geslachten met dezelfde naam niet voor kunnen komen. hetzelfde gebeurt ook wanneer er over auto\'s gepraat wordt. als je er bijvoorbeeld van overtuigd bent dat de ander weet dat 300C SRT8 bij het merk Chrysler hoort, kun je de merknaam ook weglaten.
de notatie van de wetenschappelijke naam van een fossiel is als volgt:
Genus (Subgenus) species subspecies forma forma.
het lijkt hier alsof de vorm twee keer genoemd dient te worden, maar dit is niet zo. het is gebruikelijk om voordat je de vorm vermeldt, altijd het woordje \"forma\" ervoor zet.
ook wordt over het algemeen een wetenschappelijke naam cursief geschreven/gedrukt, en wordt het genus en het subgenus met een hoofdletter vermeld. het subgenus hoort ook nog tussen haakjes.
Het subgenus dient vermeld te worden wanneer deze er is in het voorgenoemde genus, en ook de soortnaam vermeld is. de soortnaam hoeft alleen vermeld te worden wanneer deze bekend is. hetzelfde geldt voor ondersoorten en vormen, met als verschil dat elk genus soorten kent, maar niet elke soort ondersoorten en/of vormen. wanneer je de soort niet weet, zet dan achter het genus of subgenus (als je deze wel weet) \"sp.\" dit is een afkorting voor species. als je de soort wel weet maar de ondersoort niet kun je achter de soort \"ssp.\" zetten. dit staat voor subspecies. waneer je de vorm niet weet hoef je dit niet te vermelden voor zover ik weet. wanneer je zelfs het genus niet weet -en dit kan voorkomen- kun je de familie cursief en met een hoofdletter vermelden. ik zal enkele voorbeelden geven van notaties van wetenschappelijke namen.
Xiphodolamia eocaenica -- (Genus species)
Peltoceras athleta forma athleta -- (Genus species forma)
Turritella (Turritella) tricarinata tricarinata -- (Genus (Subgenus) species subspecies)
in de literatuur zie je ook vaak de auteur achter het fossiel vermeld staan. dit moet niet cursief gedrukt. je moet dan de achternaam van de auteur en het jaartal weergeven. vaak gebeurt dit alles tussen haakjes. bijvoorbeeld: (Pranger, 2005). de vorm wordt hier weer achter gezet.
(bijv: Peltoceras athleta (Phillips 1829) forma athleta). wanneer een soort uit een bepaald genus later geplaatst wordt in een ander genus, moet de originele auteur van de soort wel blijven staan. in de botanische nomenclatuur is het gebruikelijk om er dan nog wel -buiten haakjes- de naam van degene die de soort bij een ander genus ondergebracht heeft en desbetreffend jaartal achter te vermelden.
